Câu chuyện về cây đàn piano bắt đầu ở Padua, Ý vào năm 1709 tại cửa hàng của người làm đàn cla-vơ-xanh tên Bartolomeo di Francesco Cristofori (1655-1731). Sự phát triển của đàn piano mà chúng ta biết ngày nay bắt nguồn từ những nhạc cụ dây và phím đã tồn tại trước đó.

Từ thời tiền sử, con người đã biết rằng khi rung một sợi dây đang căng sẽ tạo ra âm thanh. Vào thời cổ đại, những sợi dây sẽ được kéo căng ra và gắn vào những quả bầu đựng nước hoặc những chiếc hộp nhằm khuếch đại âm thanh. Những sợi dây sau khi kéo căng sẽ được giữ chặt bằng chốt và đinh ghim. Sau đó, để tạo ra âm thanh, người ta sẽ gảy những sợi dây.

Cuối cùng, một bộ nhạc cụ dây cùng bàn phím được cải tiến ở Châu Âu vào thế kỷ 14. Phiên bản đầu tiên nhất của piano là đàn ximbalum – một hộp cạn khép kín với những sợi dây được căng qua và giữ chặt bằng những đầu cần bằng gỗ. Đàn ximbalum dẫn đến sự phát triển của đàn clavico, nhạc cụ này cũng xuất hiện vào thế kỷ 14. Tiếp sau đó là sự xuất hiện của đàn xpinet, đàn cla-vơ-xanh nhỏ và cuối cùng là đàn cla-vơ-xanh vào thế kỷ 15.

Đàn ximbalum - Ảnh: cabincreekmusic.com

Tuy nhiên, đàn cla-vơ-xanh bị giới hạn về âm lượng, độ to của nó không thể thay đổi trong khi chơi. Do đó, các nghệ sĩ biểu diễn không thể truyền đạt mức độ diễn đạt âm nhạc giống như hầu hết các nhạc cụ khác. Sự khao khát kiểm soát được mức độ diễn đạt âm nhạc của các nghệ sĩ dẫn đến sự phát minh ra cây đàn piano. Nó giúp họ điều chỉnh được âm lượng và nốt nhạc bằng lực tác động của ngón tay lên phím đàn.

Đàn cla-vơ-xanh có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của đàn piano. Khả năng phát âm thanh to hơn những nhạc cụ trước đó và sự cải tiến của đàn cla-vơ-xanh truyền cảm hứng rất nhiều cho các nghệ sĩ.

Lần đầu tiên được trưng bày tại Florence vào năm 1709, nhạc cụ mới của Cristofori có tên gọi là “gravicembalo col piano e forte” (tạm dịch “nhạc cụ phím có âm to và nhẹ nhàng). Sau đó, tên gọi được rút ngắn thành “fortepiano” hoặc “pianoforte” và cuối cùng là “piano”.

Đình Phú
(Lược dịch)