Giải Pulitzer là một trong những giải thưởng danh giá nhất của Mỹ, trao cho nhiều lĩnh vực, đặc biệt là báo chí và văn học. Giải thưởng ra đời theo di chúc năm 1904 của ông trùm báo chí Joseph Pulitzer.
Joseph Pulitzer - Ảnh: en.wikipedia.org
Joseph Pulitzer sinh ngày 10/4/1847 tại Hungary trong một gia đình thương gia kinh doanh bánh mì và mộ đạo gốc Do Thái. Năm 17 tuổi, thực hiện ước mơ trở thành người lính, Pulitzer đầu quân cho ba quốc gia: Áo, Anh và Pháp. Tuy nhiên, vì thị lực và sức khỏe kém nên ông không được chọn. Không nản chí, Pulitzer đầu quân cho quân đội Mỹ và gia nhập Trung đoàn Kị binh số 1 của New York. Tuy nhiên, đến năm 1865, nội chiến ở Hoa Kỳ chấm dứt, Pulitzer phải ra quân. Không biết làm gì, ông sống cuộc sống khốn khổ của người nhập cư tại Mỹ. Thông thạo tiếng Đức và tiếng Pháp nhưng lại kém tiếng Anh khiến cho Pulitzer không thể tìm được công việc tử tế. Ông phải lăn lộn kiếm sống bằng nhiều công việc như dọn rác, làm bồi bàn, giữ ngựa…
Vận may mỉm cười với Pulitzer khi trong một lần tình cờ đọc sách tại thư viện, ông đã mách nước cho một ván cờ vua. Hai đấu thủ nghe lời khuyên của ông lúc đó lại là biên tập viên của báo Westliche Post in bằng tiếng Đức. Đánh giá cao sự sáng dạ của Pulitzer, họ mời ông tới tòa soạn cộng tác.
Tài năng và chăm chỉ làm việc 16 giờ/ngày đã khiến cho công việc làm báo của Pulitzer đạt được nhiều thành công. Năm 1872, ở tuổi 25, Pulitzer đã mua một phần trong Westliche với giá 3.000 USD và trở thành đồng sở hữu tờ Westliche Post.
Năm 1878, Pulitzer kết hôn với một người phụ nữ thông minh có địa vị xã hội từ một gia đình giàu có tại Mississippi. Đây cũng là năm Pulitzer mua tờ báo St. Pouis Post-Dispatch. Với nguyên tắc sống là phải làm việc say mê, Pulitzer ngồi vào bàn làm việc từ sáng sớm cho tới nửa đêm.
Năm 1883, Pulitzer mua tờ New York World đang bên bờ vực phá sản. Năm 1887, ông tuyển dụng các nhà báo điều tra nổi tiếng. Dưới sự lãnh đạo của ông, số lượng phát hành của báo không ngừng gia tăng, chỉ sau 10 năm trở thành một trong những cơ quan báo chí hàng đầu của nước Mỹ thời đó với lượng phát hành lên tới 600 nghìn bản. Để độc giả mua tờ báo của mình, Pulitzer thường xuyên tung ra những phóng sự điều tra táo bạo, hấp dẫn với những lời bình luận ấn tượng. Ông viết về nạn tham nhũng, ăn hối lộ, những trò trốn thuế…
Vấn đề sức khỏe của Pulitzer buộc ông phải rút lui khỏi việc quản lý hàng ngày của tờ báo vào năm 1890, ở tuổi 43. Năm 1904, Pulitzer viết di chúc để lại cho trường Đại học Tổng hợp Columbia 2 triệu USD. Ông muốn ba phần tư số tiền đó được sử dụng vào việc lập ra phân viện báo chí, phần tiền còn lại dùng để lập ra giải thưởng báo chí. Giải Pulitzer do ông đề ra có 13 giải: 4 cho báo chí, 4 cho văn học, 4 cho sân khấu và 1 cho giáo dục. Từ năm 1917, giải được trao vào tháng 4 hàng năm, được Đại học Columbia lựa chọn theo đề xuất của một hội đồng giám khảo gồm 18 thành viên, trong đó có các nhà báo uy tín. Chủ nhân mỗi giải thưởng sẽ nhận được 10.000 USD, riêng giải cho báo chí Phục vụ cộng đồng được trao một huy chương vàng. Hiện nay, giải Pulitzer có tới 21 nội dung: một số thể loại phóng sự, biên tập, biếm họa, nhiếp ảnh, tiểu thuyết, tiểu sử, sân khấu, thơ và âm nhạc.
Ảnh của phóng viên Tyler Hicks ghi lại vụ tấn công khủng bố đẫm máu tại trung tâm mua sắm Westgate tại Kenya giành giải Tin ảnh nóng của giải thưởng Pulitzer 2014 - Ảnh: vietnamplus.vn
Pulitzer trút hơi thở cuối cùng vào ngày 29/10/1911 trong lúc đang ở trên du thuyền. Trước đó, ông đã đọc cho thư ký chép lại câu mà ông coi là phương châm hành xử trong nghề làm báo: "Chỉ có ý thức trách nhiệm chân thành nhất mới cứu được nghề báo khỏi rơi vào vị thế nô lệ trước giai cấp hữu sản, giai cấp luôn theo đuổi những mục tiêu ích kỷ và hoạt động chống lại lợi ích của xã hội."
Thùy Giang
(Tổng hợp)