Mark Zuckerberg là người đồng sáng lập và giám đốc điều hành của trang mạng xã hội thịnh hành nhất hiện nay - Facebook, và anh cũng là một trong những tỷ phú trẻ nhất thế giới.
Mark Zuckerberg - Ảnh: twitter.com
Thời niên thiếu
Mark Elliot Zuckerberg sinh ngày 14 tháng 5 năm 1984 tại White Plains - New York, trong một gia đình trí thức với cuộc sống thoải mái và lớn lên ở làng Dobbs Ferry gần đó. Cha của anh, ông Edward Zuckerberg, là chủ một phòng khám nha khoa. Mẹ của anh, bà Karen, là một bác sĩ tâm thần trước khi làm mẹ của 4 đứa con - Mark, Randi, Donna và Arielle.
Ảnh: muzul.com
Zuckerberg yêu thích máy tính từ ngày nhỏ. 12 tuổi, anh đã sử dụng Atari BASIC để tạo ra một chương trình nhắn tin được đặt tên là “Zucknet”. Cha anh đã sử dụng chương trình này tại phòng nha của ông để nhân viên tiếp tân có thể thông báo cho ông về bệnh nhân mới mà không phải la hét khắp phòng khám. Gia đình anh cũng sử dụng “Zucknet” để giao tiếp trong nhà.
Ảnh: blogspot.com
Zuckerberg sau đó học tại Học viện Phillips Exeter, một trường dự bị chuyên biệt ở New Hampshire. Ở đó anh đã cho thấy tài năng trong môn đấu kiếm và trở thành đội trưởng đội đấu kiếm của trường. Anh cũng xuất sắc ở môn Văn học và lấy được một văn bằng Văn học. Tuy nhiên, Zuckerberg vẫn còn bị mê hoặc bởi máy tính, và tiếp tục phát triển các chương trình mới. Khi vẫn còn ở trường trung học, anh đã tạo ra phiên bản ban đầu của phần mềm âm nhạc Pandora, mà anh gọi là Synapse. Một số công ty - bao gồm cả AOL và Microsoft - đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua phần mềm, và thuê chàng thiếu niên trước cả khi tốt nghiệp nhưng anh đã từ chối lời đề nghị.
Thời gian theo học tại Đại học Harvard
Sau khi tốt nghiệp từ Exeter năm 2002, Zuckerberg theo học tại Đại học Harvard. Năm học thứ 2 tại trường đại học danh tiếng thuộc Ivy League (nhóm trường ĐH tư thục ưu tú và lâu đời nhất nước Mỹ), anh đã là một nhà phát triển phần mềm có tiếng trong trường. Vào thời điểm đó, Mark xây dựng một chương trình gọi là “CourseMatch” - giúp sinh viên lựa chọn lớp học của mình dựa trên lựa chọn khóa học của những người dùng khác. Anh cũng phát minh ra “Facemash” - so sánh hình ảnh của 2 sinh viên trong trường và cho phép người dùng bỏ phiếu cho người nào thu hút hơn. Chương trình trở nên phổ biến rộng rãi, nhưng sau đó đã bị tháo gỡ bởi Ban Giám hiệu nhà trường sau khi nó được coi là không phù hợp.
Ảnh: www.thecrimson.com
Zuckerberg và bạn bè của anh (Dustin Moskovitz, Chris Hughes và Eduardo Saverin) đã xây dựng một trang web cho phép người dùng tạo ra các tài khoản riêng của họ, đăng tải hình ảnh và giao tiếp cùng với người dùng khác. Nhóm đã điều hành trang web đầu tiên - được gọi là The Facebook - trong phòng ký túc xá tại Harvard cho đến tháng 6 năm 2004. Sau năm thứ 2, Zuckerberg thôi học để dành thời gian phát triển Facebook, anh chuyển công ty đến Palo Alto - California. Vào cuối năm 2004, Facebook đã có 1 triệu người dùng.
“Con cưng” Facebook
Năm 2005, doanh nghiệp của Zuckerberg nhận được sự hỗ trợ to lớn từ công ty liên doanh Accel Partners. Accel đã đầu tư 12,7 triệu USD vào mạng lưới của anh, mà tại thời điểm đó chỉ mở cửa cho sinh viên các trường đại học thuộc Ivy League. Công ty của Zuckerberg sau đó đã cho phép truy cập đối với các trường cao đẳng, trung học và các trường quốc tế khác, đưa con số người dùng của trang web lên tới 5,5 triệu vào tháng 12 năm 2005.
Trang web này bắt đầu thu hút sự quan tâm của các công ty khác, những người muốn quảng cáo với các mạng truyền thông xã hội phổ biến. Không muốn bán ra, Zuckerberg từ chối lời đề nghị từ các công ty như Yahoo! và MTV Networks. Thay vào đó, anh tập trung mở rộng trang web, mở rộng dự án của mình cho các nhà phát triển bên ngoài và thêm vào Facebook nhiều tính năng hơn.
Ảnh: facebook.com
Bất chấp các lời chỉ trích, Zuckerberg và Facebook vẫn tiếp tục thành công. Năm 2010, tạp chí Time vinh danh anh là “Person of the Year”, và tạp chí Vanity Fair đã đặt anh lên vị trí hàng đầu trong danh sách “New Establishment”. Tạp chí Forbes cũng xếp hạng Zuckerberg ở vị trí thứ 35 - đánh bại cả giám đốc điều hành Apple - Steve Jobs trong danh sách “Forbes 400” (Danh sách 400 người giàu có nhất nước Mỹ), họ ước tính mạng xã hội Facebook của anh trị giá vào khoảng 6,9 tỷ USD.
Vào tháng 5 năm 2013, Facebook có mặt trong danh sách “Fortune 500”, lần đầu tiên đưa Zuckerberg trở thành giám đốc điều hành trẻ nhất trong danh sách ở tuổi 28.
Hoạt động từ thiện
Ảnh: www.businessinsider.com
Từ khối tài tài sản khổng lồ của mình, Zuckerberg đã sử dụng hàng triệu USD để tài trợ cho một loạt các hoạt động vì cộng đồng. Tháng 9 năm 2010, anh đã tặng 100 triệu USD để cứu hệ thống trường công lập Newark đang phá sản ở New Jersey.
Sau đó, vào tháng 12 năm 2010, Zuckerberg đã ký “Giving Pledge” (Lời cam kết ban cho), cam kết sẽ tặng ít nhất 50% tài sản của anh để làm từ thiện trong suốt quãng đời của mình. Các thành viên cam kết khác gồm Bill Gates, Warren Buffett và George Lucas. Sau khi quyên góp, Zuckerberg kêu gọi các doanh nhân trẻ, giàu có khác cùng tham gia. Anh nói: “Với một thế hệ những người trẻ tuổi đã thành công với công ty của mình, đó là cơ hội lớn cho nhiều người trong chúng tôi giúp đỡ lại cộng đồng sớm hơn và nhìn thấy tác động tích cực từ những nỗ lực từ thiện của chúng tôi.”
Ảnh: www.bollywoodshaadis.com
Vào ngày 19 tháng 5 năm 2012, Zuckerberg kết hôn với bạn gái lâu năm - Priscilla Chan. Khoảng 100 khách mời đã có mặt tại ngôi nhà ở Palo Alto - California của cặp đôi. Các khách mời nghĩ rằng họ được mời để ăn mừng sự kiện tốt nghiệp trường Y khoa của Chan, nhưng thay vào đó họ đã được chứng kiến Zuckerberg và Chan cùng nhau trao lời thề trăm năm.
Tháng 11 năm 2015, Zuckerberg và Chan chào đón cô con gái đầu lòng - Max. Và Zuckerberg tuyên bố anh sẽ dành 2 tháng nghỉ phép để chăm sóc con gái. Anh và vợ cũng cam kết trong một lá thư gửi cho con gái rằng họ sẽ tặng 99% cổ phần Facebook của họ để làm từ thiện. Cặp đôi viết trong một bài viết được đăng trên trang Facebook của Zuckerberg: “Chúng tôi sẽ tặng 99% cổ phần Facebook - hiện khoảng 45 tỷ USD - trong suốt cuộc đời để tham gia cùng nhiều người khác trong việc cải thiện thế giới này cho thế hệ tiếp theo.”
Ảnh: nymag.com
Nhân dịp chào đón sự ra đời của cô con gái Maxima Chan Zuckerberg vào ngày 1 tháng 12 năm 2015, Mark Zuckerberg và Priscilla Chan đã thành lập quỹ Chan Zuckerberg Initiative (CZI) với khoản đầu tư lên đến 1 tỉ USD mỗi năm từ tiền bán cổ phiếu Faebook trong ba năm tiếp theo.
Mục tiêu của quỹ Chan Zuckerberg Initiative là nâng cao tiềm năng của con người và thúc đẩy bình đẳng trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học và năng lượng.
Ngày 21 tháng 9 năm 2016, CZI công bố dự án khoa học mới - Chan Zuckerberg Science - với khoản đầu tư 3 tỉ USD trong 10 năm tới. Ngày 1 tháng 10 năm 2016, Giáo sư Cornelia Bargmann thuộc Đại học Rockefeller được chọn là chủ tịch đầu tiên của dự án này. Đồng thời, CZI cũng công bố thành lập Chan Zuckerberg Biohub - một trung tâm nghiên cứu độc lập ở San Francisco. Chan Zuckerberg Biohub sẽ tập hợp các kỹ sư, các nhà khoa học máy tính, nhà sinh vật học, hóa học và những người khác trong cộng đồng khoa học. Cùng hợp tác với Đại học Stanford, Đại học California (San Francisco) và Đại học California (Berkeley), Biohub nhận được kinh phí đầu tư ban đầu là 600 triệu USD trong vòng 10 năm.
Minh Tâm Huỳnh
(Lược dịch)