Thánh Nicholas, còn được gọi là Nicholas of Bari hoặc Nicholas of Myra, (hưng thịnh vào thế kỷ thứ 4, Myra, Lycia, Tiểu Á - nay là Demre, Thổ Nhĩ Kỳ), Nicholas là một trong những vị thánh được tưởng niệm ở các nhà thờ phương Đông và phương Tây và ngày nay gắn liền với lễ Giáng sinh. Ở nhiều nước, trẻ em được nhận quà vào ngày 6 tháng 12, Ngày lễ Thánh Nicholas. Ông là một trong những vị thánh bảo trợ của trẻ em và các thủy thủ.
Sự tồn tại của Nicholas không được chứng thực bởi bất kỳ tài liệu lịch sử nào, vì vậy cuộc đời của ông không có gì chắc chắn ngoại trừ việc ông có thể là giám mục của Myra vào thế kỷ thứ 4.
Theo truyền thuyết, ông sinh ra ở thành phố cảng Patara cổ đại của Lycian. Khi còn trẻ, ông đã đến Palestine và Ai Cập. Ông trở thành giám mục của Myra ngay sau khi trở về Lycia. Ông bị bắt giam và có khả năng bị tra tấn trong cuộc đàn áp người Cơ đốc của hoàng đế La Mã Diocletian nhưng được thả tự do dưới sự cai trị của Constantine Đại đế.
Ông được chôn cất trong nhà thờ của mình tại Myra, và đến thế kỷ thứ 6, ngôi đền của ông đã được nhiều người biết đến. Năm 1087, các thủy thủ hoặc thương gia người Ý đã đánh cắp hài cốt được cho là của ông từ Myra và đưa đến Bari, Ý. Vụ đánh cắp này đã làm tăng đáng kể sự nổi tiếng của vị thánh ở Châu Âu, và Bari trở thành một trong những trung tâm hành hương đông đúc nhất. Thánh tích của Nicholas vẫn được lưu giữ trong vương cung thánh đường có từ thế kỷ 11 tại Bari. Năm 2017, các nhà nghiên cứu đã xác định niên đại của một mảnh di tích - một mảnh xương hông, từ một nhà thờ ở Hoa Kỳ và xác nhận nó có từ thế kỷ thứ 4.
Danh tiếng về lòng hào hiệp và lòng tốt của Nicholas đã làm dấy lên những truyền thuyết về những phép màu mà ông đã thực hiện cho những người nghèo. Ông được cho là đã trao của hồi môn bằng vàng cho ba cô gái, người mà trước đó buộc phải sống bằng nghề mại dâm vì nghèo khổ.
Vào thời Trung cổ, sự tôn sùng dành cho Nicholas đã mở rộng đến tất cả các vùng của Châu Âu. Ông trở thành vị thánh bảo trợ của Nga và Hy Lạp; của các hội từ thiện; trẻ em, thủy thủ, thiếu nữ, thương gia, và tiệm cầm đồ; và của các thành phố như Fribourg, ở Thụy Sĩ và Moscow. Hàng nghìn nhà thờ ở Châu Âu đã được dành riêng cho ông - một trong số đó là nhà thờ được xây dựng bởi hoàng đế La Mã Justinian I tại Constantinople (nay là Istanbul), vào đầu thế kỷ thứ 6. Các phép lạ của Nicholas là chủ đề yêu thích của các nghệ sĩ thời Trung cổ và các vở kịch phục vụ các nghi lễ.
Sau cuộc cải cách, lòng sùng kính đối với Nicholas đã biến mất ở tất cả các quốc gia theo đạo Tin lành ở Châu Âu, ngoại trừ Hà Lan, nơi truyền thuyết về ông vẫn tồn tại với tên gọi Sinterklaas (một biến thể tiếng Hà Lan của tên Thánh Nicholas). Những người thực dân Hà Lan đã mang theo truyền thống này đến New Amsterdam (nay là thành phố New York), thuộc địa của Mỹ vào thế kỷ 17. Sinterklaas được đa số người nói tiếng Anh của đất nước chấp nhận dưới cái tên Santa Claus và truyền thuyết về một ông già tốt bụng đã được kết hợp với những câu chuyện dân gian Bắc Âu cổ về một pháp sư trừng phạt những đứa trẻ nghịch ngợm và thưởng quà cho những đứa trẻ ngoan. Hình ảnh ông già Noel ở Hoa Kỳ được kết tinh vào thế kỷ 19 và kể từ đó ông vẫn là người bảo trợ cho lễ hội tặng quà Giáng sinh.
Dưới nhiều tên gọi khác nhau, Thánh Nicholas đã được biến đổi thành một nhân vật nhân tặng quà tương tự ở Hà Lan, Bỉ và các nước Bắc Âu khác. Ở Vương quốc Anh, Santa Claus được biết đến với cái tên “Father Christmas”.
Vân Anh
(Lược dịch)