Vĩ tuyến 17 là vĩ tuyến có vĩ độ 17o ở phía bắc của mặt phẳng xích đạo Trái Đất. Vĩ tuyến 17 ngang qua Việt Nam, dọc theo sông Bến Hải – sông bắt nguồn từ núi Động Chân, thuộc dãy Trường Sơn, chảy từ Tây sang Đông, đổ ra biển Cửa Tùng, là ranh giới của hai huyện Vĩnh Linh và Do Linh tỉnh Quảng Trị.
Đối với lịch sử Việt Nam, vĩ tuyến 17 không đơn thuần là một vĩ tuyến địa lí như bao vĩ tuyến khác. Vì nơi đây còn là một di tích lịch sử được ghi dấu là ranh giới phân chia đất nước Việt Nam thành hai miền Nam - Bắc từ sau Hiệp định Genève năm 1954. Dòng sông Bến Hải, cầu Hiền Lương bắc ngang qua sông Bến Hải mang trên mình sứ mệnh lịch sử: Ranh giới chia cắt đất nước.
Vĩ tuyến 17 hay khu phi quân sự vĩ tuyến 17- khu phi quân sự Việt Nam được thành lập theo Hiệp định Genève về Đông Dương năm 1954. Theo Hiệp định thì đây là một giới tuyến quân sự tạm thời, hai bên tham chiến là quân đội cách mạng Việt Nam và quân đội xâm lược Pháp sẽ tập kết chuyển quân ở hai miền Nam – Bắc. Miền Nam: Quân đội xâm lược Pháp. Miền Bắc: Quân đội cách mạng Việt Nam. Việt Nam sẽ tiến tới thống nhất bằng cuộc tổng tuyển cử tự do trong cả nước vào tháng 7/1956. Nhưng Pháp rút khỏi miền Nam, Mĩ liền nhảy vào và đưa tay sai (đứng đầu là Ngô Đình Diệm) lên nắm chính quyền ở miền Nam. Miền Nam trở thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mĩ ở Đông Dương và Đông Nam Á. Vĩ tuyến 17 trở thành ranh giới chia cắt đất nước lâu dài.
Nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đã đấu tranh chống đế quốc Mĩ và chính quyền ngụy, giành thắng lợi cuối cùng ngày 30/4/1975. Từ đây, đất nước Việt Nam được thống nhất.
Phan Thị Nhất Phương
Giáo viên Lịch sử - Trường Quốc tế Á Châu