Trong bóng đá, một đội bóng sẽ sử dụng một trong ba kiểu đội hình sau: Phòng thủ, Cân bằng hoặc Tấn công. Mặc dù một đội bóng có thể có nhiều đội hình trong suốt một trận đấu nhưng thường họ chỉ chọn một đội hình cụ thể.

Đội hình 4-4-2

Đội hình 4-4-2 có khuynh hướng phòng thủ và là đội hình phổ biến nhất trong bóng đá hiện nay. Bằng cách cho phép bốn tiền vệ có thể nhanh chóng lui về hỗ trợ hàng thủ và giới hạn không gian tấn công của đối phương, đội hình kiểu này giúp tạo ra tuyến phòng thủ tuyệt vời.

Đội hình 4-4-2 sẽ đạt được hiệu quả cao nhất khi hai tiền vệ cánh có tốc độ và kỹ thuật, như vậy họ có thể nhanh chóng lên công về thủ. Đội hình chiến thuật này cũng cho phép các hậu vệ trung tâm có thể theo sát các cầu thủ tấn công của đối phương và hạn chế cơ hội ghi bàn của họ.

Đội hình kim cương (4-4-2)

Đội hình kim cương cho phép một tiền vệ nhô cao và chơi như một tiền vệ tấn công; trong khi đó, một tiền vệ sẽ đá thấp và tập trung vào việc phòng thủ.

• Đội hình kim cương dựa nhiều vào tiền vệ trụ, người có nhiệm vụ ngăn chặn các đợt tấn công và thu hồi bóng, sau đó sẽ triển khai bóng cho tiền vệ tấn công hoặc tiền vệ cánh.
• Các huấn luyện viên sử dụng đội hình kim cương thường chọn những cầu thủ mạnh mẽ nhất và bền bỉ nhất để chơi ở vị trí trung vệ nhằm hạn chế tầm hoạt động và nhanh chóng dập tắt các đợt tấn công của đối thủ. 
• Tiền vệ tấn công phải là một cầu thủ có khả năng giữ bóng và chuyền bóng tuyệt vời bởi vì chính cầu thủ này là người tạo cơ hội cho hai tiền vệ phía trên. Hai tiền vệ cánh phải nhanh nhẹn và khỏe mạnh để có thể nhanh chóng hỗ trợ các đợt tấn công.

Đội hình này là một chiến lược tuyệt vời để chống lại những đội bóng có khuynh hướng tấn công trung lộ thay vì sử dụng những tiền vệ cánh để tạo nên khoảng trống.

Đội hình 4-3-3

Đội hình 4-3-3 là một đội hình tấn công tuyệt vời, sau đây là những lưu ý quan trọng của việc sử dụng đội hình 4-3-3:

• Sở hữu một tiền đạo tài năng có khả năng tạo khoảng trống trong khu cấm địa để chơi ở vị trí trung tâm trên hàng công
• Các tiền vệ dễ dàng chuyền bóng cho các tiền vệ cánh
• Các cầu thủ chạy cánh có thể tận dụng khoảng trống dọc đường biên hoặc dẫn banh vào trung lộ

Đội hình 4-3-3 cần phải có một cầu thủ có khả năng chơi bao sân với một sức bền vô cùng lớn. Cầu thủ này phải sẵn sàng thi đấu như một tiền vệ phòng thủ, tham gia vào các cuộc tấn công hoặc hỗ trợ cho các đồng đội khi cần thiết.

Hiện nay, Barcelona và Arsenal là hai đội bóng có lối chơi tấn công hấp dẫn và đáng xem nhất trên thế giới với đội hình 4-3-3.

Trần Đình Phú
(Tổng hợp và lược dịch)