Mỗi quốc gia trên thế giới đều có một kiểu trang phục đặc trưng gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của đất nước. Đất nước chùa tháp Campuchia cũng không ngoại lệ với hình ảnh trang phục Sampot truyền thống.

Sampot ra đời dưới triều đại Funan khi một vị vua Campuchia ra lệnh cho các thần dân của mình mặc sampot theo như yêu cầu của công sứ Trung Quốc. Kể từ triều đại này, dệt lụa là một phần quan trọng không thể thiếu trong nền văn hóa lâu đời của Campuchia. Những phương pháp dệt đầy phức tạp và những mẫu hoa văn tinh tế được phát triển. Đặc biệt, người Campuchia từ thời này đã sở hữu cho riêng mình kỹ thuật dệt chéo không theo khuôn mẫu nhất định dù hiện nay vẫn chưa có bất cứ lời giải thích rõ ràng nào cho việc áp dụng kỹ thuật này. Những kiểu sampot bằng lụa được sử dụng như những vật dụng gia truyền trong mỗi gia đình, trong tiệc cưới, ma chay cũng như dùng để trang trí trong các đền thờ.

Sampotlà kiểu vải truyền thống của Campuchia và khá tương đồng với những trang phục truyền thống của những quốc gia lân cận như Lào và Thái Lan, nhưng mỗi trang phục lại có những nét độc đáo riêng. Sampot truyền thống là một mảnh vải dài, hình chữ nhật được quấn quanh phần eo che phần bụng, chân và được buộc lại ở ngay trước bụng. Phần cơ thể phía trên, theo truyền thống, người Campuchia sẽ dùng Chang Pong - một loại vải có màu bất kỳ vắt chéo ngang một bên vai và che đi phần ngực của người phụ nữ, chỉ để hở một ít phần bụng nhằm tôn lên nét quyến rũ của phụ nữ Á Đông nói chung và phụ nữ Campuchia nói riêng.

Ở Campuchia, sampot được chia thành nhiều loại khác nhau với đôi chút đặc điểm riêng. Sampot Chang Kben không giống như Sampot thông thường mà là một chiếc quần dạng hình chữ nhật dài khoảng 2,7m và rộng khoảng 1m. Kiểu sampot này thường được quấn ngang eo, thả dài và thắt thành một nút nhỏ trước bụng, được giữ cố định bằng một sợi dây đai kim loại. Hầu hết tất cả phụ nữ Campuchia đều mặc Sampot Chang Kben vào những dịp lễ hay sự kiện đặc biệt.

Sampot Phamuong là một loại vải dệt rất được người Campuchia ưa thích. Hiện nay, có khoảng 52 màu sắc khác nhau được sử dụng trên kiểu Sampot Phamuong, thậm chí nhiều khi những kiểu Sampot Phamuong sang trọng còn phải dùng tới 22 mũi kim khâu khác nhau để tạo thành, kèm theo đó là vô số những họa tiết hoa lá và hình học. Loại lụa có chất lượng tốt nhất được người Campuchia sử dụng là lụa vàng nổi tiếng ở xứ chùa tháp.

Sampot Phamuong

Sampot Hol là một loại vải nổi danh khác ở Campuchia với hai loại cơ bản: một loại là kiểu váy quấn theo kỹ thuật thông thường và một loại khác là kiểu dệt đan chéo. Kiểu váy Sampot Hol bị ảnh hưởng bởi những loại vải lụa patola Ấn Độ, đồng thời trải qua thời gian phát triển những mẫu hoa văn và kỹ nghệ đan dệt đã tạo nên kiểu Hol tinh tế ngày nay. Kiểu sampot này gồm 200 mẫu hoa văn với sắc vàng, đỏ, nâu, xanh dương và xanh lá theo motif hoa lá và động vật.

Ngoài 3 loại sampot phổ biến trên còn có các loại sampot ít phổ biến khác nhưng vẫn tạo dấu ấn độc đáo với những nét riêng của mình như: Sampot Tep Apsara, Sampot Samloy, Sampot Chorabap, Sampot Sâng, Sampot Seai Sua, Sampot Lberk, Sampot Alorgn.

Sampot Tep Apsara

Sampot đã ăn sâu vào tiềm thức của người Campuchia. Thậm chí người Pháp đã mang những kiểu trang phục đậm chất Tây phương tới Campuchia, người dân vẫn tiếp tục mặc Sampot. Hoàng gia và các quan chức chính quyền sử dụng Sampot Chang Kben cùng với một chiếc áo khoác trang trọng. Ngày nay người dân Campuchia cũng dệt những kiểu Sampot Chan Kben và Sampot Pamung trong những dịp lễ đặc biệt, những người dân Khmer nghèo và đang sinh sống tại vùng nông thôn luôn cảm thấy thoải mái khi chọn mặc những kiểu sampot thay vì những kiểu trang phục Tây phương. Chất liệu vải được những người nghèo sử dụng không phải là lụa được dệt bằng tay mà là những loại vải có các mẫu hoa văn batik được nhập khẩu từ Indonesia. Dù thế nào đi nữa, đối với tất cả mọi người dân sống tại Campuchia thì sampot luôn được xem là kiểu quốc phục xinh đẹp.

Giao Tiên
Tổng hợp và lược dịch