Ảnh minh họa từ Internet

Cô là một trong những cô gái đẹp và quyến rũ, cứ như thể số phận đã vấp váp lên cô. Sinh ra trong một gia đình làm nghề thủ công, cô không có của hồi môn, không kỳ vọng và cũng không có gì để được người ta biết đến, hiểu và yêu thương. Cô không thể kết hôn với một người đàn ông giàu sang, có chức có quyền. Và rồi, cô để mặc cho số phận khi lập gia đình với một viên thư ký bình thường làm việc ở Bộ Giáo dục. Cô không cảm thấy hạnh phúc. Cuộc hôn nhân không xứng đáng với cô. Những phụ nữ không địa vị, đẳng cấp như cô thì lại kế thừa vẻ đẹp duyên dáng và quyến rũ. Nét thanh tú tự nhiên, vẻ thanh nhã theo bản năng, sự thông minh, dí dỏm là đặc trưng duy nhất của họ, và khiến cho cô, từ một cô gái của khu ổ chuột trở thành quý cô cao sang nhất trong vùng.

Cô phải chịu đựng sự nghèo khó của gia đình, từ những bức tường nhỏ hẹp, những cái ghế tồi tàn tới những tấm màn cửa xấu xí. Mặc dù những cô gái khác cùng giai cấp sẽ không chú ý nhưng đối với cô, nó dằn vặt và sỉ nhục cô. Hình ảnh cô bé Breton giúp việc khuấy động những tiếc nuối rất đau lòng và những giấc mơ tuyệt vọng. Cô tưởng tượng ra một căn phòng thinh lặng, được lót đầy thảm phương Đông, sưởi ấm bằng lò sưởi, thắp sáng bởi những ngọn đuốc trong những cái đui đèn bằng đồng cao ngất; rồi còn có hai người hầu nam cao to, mặc quần ngắn đến tận đầu gối. Rồi cô tưởng tượng ra một phòng khách rộng mênh mông, treo đầy những tấm lụa cổ, đồ đạc được tạo tác tinh vi và trang trí bằng những vật đắt tiền; rồi những căn phòng nhỏ đẹp đẽ thơm mùi nước hoa chỉ dành cho những bữa tiệc nhỏ hay những buổi gặp gỡ bạn bè thân thiết; những người đàn ông nổi tiếng, những người mà lòng kính trọng gợi lên những niềm khao khát ghen tuông mãnh liệt.

Cô ngồi ăn tối tại một cái bàn tròn có tấm vải trải bàn đã ba ngày chưa thay. Đối diện là chồng cô, anh đang lấy cái nắp ra khỏi cái liễn súp, reo lên vui sướng: “A ha! Súp hầm! Còn gì tuyệt hơn nữa?” Cô tưởng tượng ra những bữa ăn ngon, đồ dùng bằng bạc trắng bóng, những tấm thảm, người người tụ tập, cánh đàn ông và những con chim lạ trong cảnh thiên thai; cô tưởng tượng những câu chuyện tán gẫu thầm thì, những tiếng cười bí hiểm như là đùa cợt với những thớ thịt cá hồi hồng hào, hay những cái cánh gà trong món gà măng tây.

Cô không có quần áo đẹp, không trang sức, không gì cả. Và chúng là những thứ duy nhất cô thích; cô cảm thấy rằng cô được tạo ra để cho chúng. Đã lâu lắm rồi cô mong chờ thiết tha để được duyên dáng, để được khao khát, để được theo đuổi và để được hấp dẫn ở mọi nơi. Cô có một người bạn học giàu có nhưng cô từ chối đến thăm, bởi vì khi về nhà, cô sẽ khóc suốt ngày trong nỗi buồn khổ, tiếc thương, tuyệt vọng và cả sự đau đớn.

Một buổi tối, chồng cô hớn hở trở về nhà. Anh cầm một bao thư lớn trong tay và nói với vợ: “Có một thứ cho em nè.”

Ngay lập tức, cô xé bao thư và rút ra một tấm giấy.

“Bộ trưởng Bộ Giáo dục và quý bà Ramponneau mời ông bà Loisel đến dự buổi tiệc tại Bộ Giáo dục vào tối thứ 2, ngày 18 tháng 1.”

Anh hy vọng cô sẽ vui mừng, nhưng không, cô hờn dỗi ném nó lên bàn, lẩm bẩm:

“Anh muốn em làm gì với cái này?”

“Sao vậy em? Anh nghĩ em nên vui chứ. Em chưa bao giờ ra ngoài, và đây là một cơ hội tuyệt vời. Anh phải khó khăn lắm mới có được đó! Ai cũng muốn có nó; nhưng phải là người được chọn đấy, và rất ít thư ký được mời. Em sẽ thấy tất cả những người có máu mặt ở đó.”

Cô nhìn anh với ánh mắt giận dữ, sốt ruột nói: “Rồi anh nghĩ xem em sẽ mặc gì để tới một buổi tiệc lớn như thế?”

Chồng cô đã không nghĩ tới điều này, anh lắp bắp:

“Sao em? Bộ áo đầm em mặc đến rạp hát đó. Nó nhìn cũng đẹp đó chứ, anh nghĩ thế…”

Anh dừng lại, sửng sốt và lúng túng khi thấy vợ anh bắt đầu khóc.

Hai hàng nước mắt từ từ chảy xuống.

“Em sao thế?”

Nhưng với một nỗ lực dữ dội, cô đã vượt qua được nỗi đau và bình tĩnh trả lời anh, lau đôi má đang còn nước mắt:

“Không có gì. Chỉ là em không có một bộ áo đầm nào, vì vậy em không thể đến buổi tiệc đó. Anh đưa thư mời cho người nào mà vợ của họ có thể đi được”.

Tim anh như vỡ ra.

“Nhìn anh này, Mathilde,” anh kiên trì thuyết phục vợ mình. “Một cái đầm thích hợp bao nhiêu tiền? Cái mà em cũng có thể mặc trong những dịp khác được đấy? Một cái nào đó đơn giản thôi?”

Cô nghĩ một lúc lâu, tính toán số tiền và cũng lo lắng không biết nên nói bao nhiêu để người chồng cẩn thận của cô sẽ không từ chối mà cũng không ngạc nhiên.

Cuối cùng cô do dự nói:

“Em không biết nữa, nhưng chắc em có thể mua một cái với giá 400 francs”.

Mặt anh xám đi, bởi vì đó là số tiền anh đang tiết kiệm để mua một cây súng. Anh đang định giải trí với mấy đứa bạn trên cánh đồng Nanterre, bắn chim chiền chiện vào những ngày chủ nhật.

Tuy vậy, anh cũng nói: “Được rồi. Anh sẽ đưa em 400 francs. Nhưng em cố gắng tìm mua cho được cái đầm thật đẹp nhé.”

Bữa tiệc càng đến gần. Madame Loisel dường như rất buồn, băn khoăn và lo lắng mặc dù chiếc đầm của cô đã sẵn sàng rồi. Một buổi tối, chồng cô hỏi:

“Em sao thế? Ba ngày nay em lạ lắm.”

“Em đau khổ lắm. Em không có trang sức nào cả, một viên đá để mang cũng không. Nhìn em chẳng giống ai cả. Chắc em sẽ không đi đâu.”

“Gắn hoa vào đi em. Hoa rất thích hợp cho mùa này. 10 francs em có thể mua được hai hay ba hoa hồng rực rỡ đấy”.

“Không anh…Không có gì nhục nhã hơn khi nhìn như một người nghèo khổ ở giữa đám phụ nữ giàu có”.

“Em ngốc lắm! Sao em không mượn của Madame Forestier?”

Hôm sau, cô đến thăm Madame Forestier và tâm sự về vấn đề của mình.

Quý bà Forestier lấy một cái hộp to, mang đến cho Loisel nào là vòng tay, chuỗi ngọc trai…

Đột nhiên cô thấy trong một hộp đen bằng satin có chiếc vòng cổ kim cương tráng lệ. Tim cô bắt đầu đập một cách thèm thuồng, cô run run cầm lên, đeo vào cổ rồi sung sướng ngắm nghía mình trong gương.

Sau đó, với một chút do dự, cô hỏi trong khắc khổ:

“Chị có thể cho tôi mượn nó được không?”

“Tất nhiên rồi.”

Cô ôm người bạn mình một cách điên cuồng và ra về với kho tàng của cô.

Bữa tiệc cũng đã tới. Madame Loisel là quý bà đẹp nhất. Tao nhã, duyên dáng, luôn tươi cười và ngập tràn hạnh phúc. Tất cả đàn ông đều nhìn chằm chằm vào cô, hỏi tên cô, và muốn được làm quen với cô. Bộ trưởng Bộ Giáo dục đã chú ý tới cô.

Cô khiêu vũ điên cuồng, ngây ngất, say sưa với bóng mây hạnh phúc, trong niềm hân hoan về sắc đẹp của mình, trong niềm tự hào về thành công của mình, trong sự tôn kính và ngưỡng mộ của tất cả mọi người, của niềm khao khát cô đã gợi lên, của tính chất trọn vẹn của một chiến thắng quá đáng yêu với trái tim phụ nữ của cô.

Cô rời bữa tiệc khoảng 4 giờ sáng. Từ lúc nửa đêm, chồng cô đã ngủ gà ngủ gật trong một căn phòng trống với hai người đàn ông khác khi mà vợ của họ đang vui vẻ ở ngoài. Anh ném trên vai cô bộ quần áo để thay, bộ quần áo hằng ngày khiêm tốn nhất, cái mà sự nghèo khổ mâu thuẫn với vẻ đẹp của bộ đầm dạ hội mà cô đang mặc. Cô nhận thức được điều này và lo lắng chạy đi, để những phụ nữ khác đang mặc áo lông thú không thấy cô.

Loisel giữ cô lại.

“Chờ đã. Em sẽ bị cảm lạnh khi ra ngoài đấy. Anh sẽ bắt taxi”.

Nhưng cô không nghe anh và nhanh chóng bước xuống cầu thang. Khi ra đến ngoài đường, họ không thể tìm thấy một chiếc taxi nào.

Hai người đi bộ dọc theo sông Seine. Tuyệt vọng và run rẩy vì lạnh. Cuối cùng, họ thấy một vài chiếc xe ngựa đang đi lảng vảng trên bến cảng, cái mà chỉ có thể thấy ở Paris khi màn đêm đã buông xuống, cứ như là chúng xấu hổ về sự cũ kỹ của chúng vào ban ngày.

Hai vợ chồng vẫy một chiếc và lên xe. Tới đường Rue des Martyrs, hai người xuống xe và buồn bã đi bộ về căn hộ. Đó là kết thúc đối với cô. Và với anh, anh đang nghĩ anh phải có mặt tại văn phòng lúc 10 giờ.

Cô thay quần áo, ngắm nhìn vẻ lộng lẫy của mình lần cuối cùng. Rồi đột nhiên cô òa khóc. Chiếc vòng cổ đã không còn nữa!

“Em sao vậy?”

Cô quay lại phía anh trong nỗi đau đớn tột độ.

“Em… em không thấy chiếc vòng cổ của bà Forestier nữa!”

Anh sửng sốt:

“Em nói sao!...Không thể nào!”

Họ tìm kiếm khắp nơi, trong quần áo, áo khoác, ví… nhưng vẫn không thấy.

“Em có chắc là nó vẫn còn khi em ra khỏi hội trường không?”

“Có, em đã sờ nó mà”.

“Nhưng nếu em làm rơi nó trên đường thì chúng ta phải nghe tiếng rơi chứ?”

“Ừ. Có thể chúng ta đã nghe. Anh có nhớ chiếc mà mình đã đi không?

“Không, em cũng không chú ý phải không?”

Họ ngồi nhìn nhau, chết lặng.

“Anh sẽ đi tìm trên con đường mình về nhà. Để xem chuyện gì xảy ra nếu mình không tìm được nó”.

Và anh đi.

Cô nằm cuộn tròn trên ghế, không còn ý chí hay năng lượng gì để suy nghĩ nữa.

Loisel trở về lúc 7 giờ sáng. Anh không tìm thấy gì.

Anh lại đến đồn cảnh sát, báo chí đăng tin, đưa ra phần thưởng cho tất cả mọi nơi mà anh hy vọng.

Cô vẫn đợi, bối rối, hoang mang nghĩ về thảm họa đáng sợ sẽ xảy ra.

Buổi tối, Loisel về nhà. Mặt anh nhăn nheo và xanh xao.

“Em phải viết thư cho chị ấy, bảo là em đã làm vỡ cái móc của chiếc vòng cổ và đang đi sửa nó. Như vậy chúng ta sẽ có thời gian”.

Nhưng đến cuối tuần, họ hoàn toàn mất hy vọng.

Loisel lúc này đã già đi 5 tuổi.

“Chúng ta phải tìm cái khác thay thế thôi!”

Ngày hôm sau, họ mang cái hộp đi từ tiệm này qua tiệm khác, tìm kiếm cái vòng cổ giống như cái đã mất. Cả hai người đều hối hận, đau khổ về thể xác lẫn tinh thần. May thay, có một cái trong một cửa hàng trên đường Palais-Royal rất giống với cái họ muốn tìm. Đó là một dây chuyền kim cương. Bốn mươi ngàn francs! Sau một hồi thương lượng, người ta đồng ý bán với giá ba mươi sáu ngàn francs. Và nếu cái đã mất được tìm thấy trước tháng 2 thì họ hoàn toàn có thể trao đổi và lấy lại số tiền này.

Cha của Loisel để lại cho anh mười tám ngàn francs. Số còn lại, anh phải mượn một ngàn từ người này, năm trăm của người khác, năm đồng ở đây, năm đồng ở kia. Anh phải viết giấy nợ, bán tài sản, vay nặng lãi và làm ăn với băng nhóm cho vay tiền. Anh thế chấp bảo hiểm và mạo hiểm với chữ ký của mình. Anh làm kinh sợ khuôn mặt đau khổ của tương lai, bất chấp tương lai đen tối sắp phủ đầy cuộc sống của anh, bất chấp viễn cảnh tra tấn về thể chất và tinh thần có thể xảy đến. Anh đến lấy chiếc vòng cổ mới và đặt trên bàn người bán trang sức ba mươi sáu ngàn francs.

Khi Madame Loisel mang trả lại chiếc vòng cổ, Forestire nói lạnh lùng:

“Lẽ ra cô phải mang trả nó sớm hơn đấy. Nhiều khi tôi cần nó thì sao?”

Chị ấy đã không mở chiếc hộp. Cô lo sợ nếu chị ấy chú ý tới chiếc vòng cổ thay thế thì sẽ nghĩ gì? Liệu chi ta có nghĩ cô là kẻ cắp?

Madame Loisel bắt đầu biết cuộc sống rùng rợn của sự nghèo khó khốn cùng. Hai vợ chồng phải chuyển lên sống ở gác xép. Không còn người giúp việc, cô phải làm việc nhà. Những ngón tay sơn hồng của cô phải rửa chén, đồ sứ và đáy nồi đáng nguyền rủa; cô phải giặt những cái khăn lau chén, những đồ vải lanh dơ dáy rồi mang ra phơi khô; mỗi sáng cô phải đổ rác ra ngoài đường và xách nước lên, thở hổn hển khi lên cầu thang; và phải xách cái giỏ nguyền rủa đi mua trái cây, rau, thịt, kì kèo trả giả mỗi xu khốn khổ.

Mỗi tháng nợ phải trả, nếu không thì tiền lời sẽ tăng.

Chồng cô làm việc vào buổi tối, anh làm công việc sao chép tài liệu với giá nửa xu một trang. Và điều này kéo dài 10 năm.

Rồi 10 năm cũng qua, tiền nợ cũng trả hết, tiền lãi cũng xong.

Madame Loise già đi hẳn. Nhìn cô chẳng khác gì những phụ nữ nghèo nàn, khó nhọc, đáng nguyền rủa: tóc không được chải chuốt, váy méo xệch, tay đỏ lên, giọng the thé nghe chói tai. Thỉnh thoảng khi chồng đang ở văn phòng, cô ngồi cạnh cửa sổ và nghĩ về buổi tối hôm đó, nghĩ về buổi dạ hội mà cô đã từng rất xinh đẹp và được ngưỡng mộ.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu cô không làm mất chiếc vòng cổ đó? Ai biết được?

Cuộc sống thật là lạ, thật là… hay thay đổi! Những thứ để mất và những thứ để dành được thì quá ít!

Một ngày chủ nhật, khi đang đi bộ trên đường Champs-Elysees để làm tươi mới bản thân sau những ngày làm việc cực nhọc, cô chợt thấy một phụ nữ đang dẫn con đi dạo. Đó là Madame Forestier, vẫn trẻ trung, vẫn đẹp, và vẫn rất thu hút.

Madame Loisel xúc động. Cô có nên bắt chuyện với chị không? Chắc chắn rồi! Bây giờ cô đã trả hết nợ rồi thì nên nói cho chị ấy biết tất cả. Tại sao lại không nhỉ?

“Chào Jeanne.”

Bà ấy không nhận ra cô, và rất ngạc nhiên khi có một phụ nữ ăn mặc nghèo nàn đến chào mình.

“Nhưng… Madame… tôi không biết… chắc cô nhầm”.

“Không… Tôi là Mathilde Loisel.”

Bạn cô kêu lên.

“Oh… Mathilde tội nghiệp của tôi, trông cô khác quá!....”

“Vâng, tôi phải trải qua những tháng ngày khó nhọc từ lần cuối cùng gặp chị; và nhiều nỗi đắng cay… và tất cả vì món nợ của chị.”

“Món nợ của tôi!... Sao lại thế?”

“Chị có nhớ chiếc vòng cổ kim cương chị cho tôi mượn để đến dự tiệc tại Bộ Giáo dục không?”

“Có chứ.”

“Tôi đã làm mất nó”.

“Sao cô làm mất nó được? Cô đã trả nó lại cho tôi mà.”

“Tôi trả chị một cái khác giống y như cái đó. Rồi 10 năm qua tôi đã phải trả một món nợ lớn. Không dễ dàng gì cho cả hai chúng tôi. Chúng tôi không có tiền…nhưng cuối cùng cũng đã trả hết, tôi thật sự vui vì điều đó.”

Madame Forestier ngập ngừng.

“Cô nói cô đã mua một chiếc vòng cổ kim cương để thay thế cái của tôi?”

“Vâng. Chị không nhận ra à? Chúng rất giống nhau.”

Và cô mỉm cười trong tự hào và niềm hạnh phúc ngây thơ.

Madame Forestier nắm hai tay cô, xúc động:

“Ôi Mathilde tội nghiệp! Nhưng cái của tôi là giả! Nó chỉ đáng giá tối đa là năm trăm francs thôi!”

Ái Thơ
Dịch từ Internet