- Khoai lang đây! Khoai lang đây! Khoai lang, khoai mì, khoai sắn đây!

Tiếng người phụ nữ rao hàng vang to dưới trời mưa tầm tã. Ngồi thừ người bên cửa sổ, nó bỗng bật dậy, chạy lăn tăn đến chỗ mẹ:

- Mẹ ơi! Con biết rồi! Buổi sáng con đi học, buổi chiều mẹ nấu khoai cho con đi bán nha mẹ! Rồi nhà mình sẽ có thêm tiền đi chợ. Nhà bạn Linh trên trường con cũng vậy đó mẹ.

Trời vẫn mưa xối xả. Mẹ đang vá lại bộ đồng phục đã cũ mèm của nó:

- Ây da, con mẹ bữa nay ngoan quá nhỉ, lại còn biết nghĩ thế nữa đấy. Nhà bạn Linh khác, nhà mình khác con à. Chuyện tiền nong ba mẹ vẫn lo được mà con.

- Nhưng hôm qua đến giờ nhà mình đã có gì ăn đâu mẹ? Tiền học phí của con ba mẹ cũng chưa nộp, làm cô cứ nhắc tên con hoài - Nó nũng nịu, ngoe nguẩy như một chú cún con giận dỗi.

- Con mẹ thật là… - Mẹ khẽ cười, xoa nhẹ mái tóc rối bù của nó - Hai ngày nữa mẹ sẽ đưa tiền cho con đóng học phí nhé. Con mẹ ngoan thế này, cô giáo thương nên mới nhắc tên thôi mà. Con cứ lo học thật tốt là giúp mẹ rồi đấy.

Nó im lặng, ngồi thót vào lòng mẹ, mắt nhìn xa xăm theo dáng người phụ nữ rao hàng thấp thoáng trong mưa. (…)

Mười hai giờ. Trời tự nhiên nóng bất thường. Nó mệt nhoài lê những bước chân nặng trịch về nhà. “Rồi lại ăn khoai mì thay cơm cho xem. Chán thiệt.”. Bỗng mắt nó sáng rực lên. Mẹ đang lúi cúi dọn sẵn một mâm cơm dưới sàn. “Có cá, có rau xào, có canh và còn có cả món thịt sườn khoái khẩu của mình. Ố la la!”. Nó vội vàng bỏ cặp xuống, ngồi bệt xuống sàn:

- Hôm nay nhà mình lại có tiền rồi hả mẹ? Được ăn sườn rồi, ngon quá!

Mẹ cười. Nó cũng cười. Nó lúc lắc cái đầu bù xù, nghiêng mặt cười tít mắt. Cái tít mắt nho nhỏ nhưng cũng đủ to để nó thấy những chấm nhỏ quen thuộc trên cánh tay của mẹ - Những chấm đỏ nó chẳng thể hiểu nổi tại sao mà có, mà nó cũng không bận tâm lắm đến hai từ “tại sao”, vì những miếng thịt sườn thơm phưng phức đang làm nó mải mê rồi. Vô tư ăn uống, rồi lại bi bô đủ thứ chuyện linh tinh trên trường, nó chìm vào giấc ngủ khi nào chẳng hay, chỉ thoáng nghe thấy tiếng mẹ thở dài, nhịp nhàng theo giấc ngủ của nó.

Nó lớn lên… Từng ngày… Tuổi mười sáu đến! Cái tuổi không còn nhỏ để nhõng nhẽo mè nheo như ngày nào nhưng cũng chưa đủ lớn để dàn trải hết những băn khoăn trong lòng. Nó vẫn vô tư hồn nhiên như thế (hay ít nhất là nó cố tỏ ra như thế) nhưng đã thôi cái suy nghĩ ngây ngô đòi đi bán khoai ngày nào. Đến bây giờ nó vẫn thường tự hỏi điều kì diệu nào đã giúp gia đình nó tồn tại qua ngần ấy thời gian khó khăn như thế. Nhiều khi nó muốn nghỉ học để đi làm kiếm tiền cho nhanh nhưng trí thông minh của nó lại thừa biết rằng không thể làm giàu mà không có bằng cấp gì, số tiền mà nó lao động phổ thông sẽ chẳng đáng là bao so với một công việc với mức lương hậu hĩnh khi nó đã học thành tài. Cái thiếu thốn, khó khăn không những không làm nó chùn bước, mà còn thôi thúc nó phải học nhiều hơn, học nhiều hơn nữa… Nó cứ tự dằn vặt mình rồi lại tự xóa tan những dằn vặt đó bằng những suy tư lo lắng khác - những chấm nhỏ quen thuộc trên tay mẹ nó. Chúng cứ biến mất một thời gian thì lại xuất hiện, mà kì lạ thay cứ mỗi lần chúng xuất hiện là nhà nó, nói sao nhỉ? Nói trần trụi ra, mỗi lần chúng xuất hiện cũng đồng nghĩa với việc nhà nó có tiền, anh em nó được đóng học phí. Giờ thì nó bị ám ảnh bởi hai từ “tại sao” tự thuở nào không lời đáp. Và cái suy nghĩ đó cứ thôi thúc nó phải đi tìm câu trả lời.

Mười hai giờ. Trời tối đen như mực. Nó còn thức. Nó quấn bện cái chăn vào người. Đứa con gái mười sáu tuổi cắn chặt tay mình để không bật lên những tiếng khóc nức nở khi nghe ba nó nói với mẹ:

- Bà bán máu vừa phải thôi, còn ăn uống để lấy lại sức mà đi làm nữa chứ! Tiền bạc từ từ nghĩ cách khác cũng được mà.

Nó nghiến chặt tay. Ừ. Nó đã sống bằng máu của mẹ. Mười sáu năm trước nó đã sống như thế. Và bây giờ nó cũng đang sống như thế. Nó đã sống bằng máu của mẹ trong suốt bao nhiêu năm…

Thùy Mỹ