Các nhà thiết kế và nhà giáo dục cân nhắc việc tìm kiếm sự cân bằng giữa việc giảng dạy kinh doanh và nuôi dưỡng sự sáng tạo của các trường thời trang.
Ảnh: fashionablebusinessblog.wordpress.com
Sinh viên đến với các trường học danh tiếng này vì họ muốn được nuôi dưỡng sự sáng tạo. Nhưng câu hỏi đặt ra từ kết quả của cuộc khảo sát toàn cầu của BoF về ngành giáo dục thời trang là liệu rằng việc thử nghiệm mang tính nghệ thuật này có cần phải cân bằng với những kỹ năng thực tiễn hay không.
Sau tất cả, thời trang cuối cùng vẫn là tồn tại để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, tìm ra cách đưa ra thị trường, làm hài lòng khách hàng và tạo ra lợi nhuận.
Làm thế nào để các trường thời trang chuẩn bị cho sinh viên giải quyết cả về nhu cầu sáng tạo lẫn thương mại của ngành công nghiệp này?
Ảnh: openbuildings.com
Walter Van Beirendonck - người đứng đầu Khoa Thời trang của Học viện Nghệ thuật Hoàng gia Anh danh tiếng cho biết “Antwerp không phải là trường để bạn học kinh doanh và chúng tôi không cảm thấy xấu hổ vì điều đó. Họ có thể học ngành kinh doanh sau đó bằng cách rèn luyện và làm việc tại một số công ty, nhưng nếu họ không được đào tạo theo cách thức mang tính sáng tạo cao, họ sẽ không bao giờ có một nhà thiết kế đến xin làm trợ lý cho họ.”
Khi các sinh viên tốt nghiệp của Antwerp được thuê bởi các tên tuổi như Balenciaga và Dior, ông nói rằng “Họ đi được đến đó chủ yếu vì sự sáng tạo của họ, không phải vì kỹ năng kinh doanh của họ.”
Thật vậy, những số liệu của ngành công nghiệp này vẫn cho thấy rằng tập trung vào các kỹ năng sáng tạo là cách tốt nhất để sinh viên trở thành những nhà thiết kế tuyệt vời. Sự chăm chỉ, tính kỷ luật và chuyên nghiệp mà một khóa học thiết kế nghiêm ngặt yêu cầu là những công cụ mà họ cần cho một sự nghiệp thành công trong ngành thời trang.
Ảnh: itsgaby.com
Nhà thiết kế thời trang nữ tại London - Erdem Moralioğlu cho biết: “Sự nhạy bén trong kinh doanh là tính logic và bản năng cùng biết lắng nghe và biết khi nào nên chú ý đến lời khuyên. Tôi không nghĩ rằng bạn có thể dạy cho một người nào đó kinh tế vĩ mô và họ đột nhiên trở thành nhà thiết kế phi thường và thành công nhờ nền tảng đó của họ.”
Đối với Moralioğlu, người đã lấy bằng Thạc sĩ tại Đại học Nghệ thuật Hoàng gia London cho biết: “Giáo dục thời trang nên được tập trung vào nuôi dưỡng sự sáng tạo. Tôi vẫn có thể nhìn thấy mối liên kết giữa bộ sưu tập cuối cùng của tôi tại Royal College và thiết kế của tôi hiện tại”.
Ảnh: www.matchesfashion.com
Một số khác thì cho rằng để đào tạo các nhà thiết kế thành công, các trường học nên đào tạo sinh viên về các yếu tố khác góp phần tạo nên ngành kinh doanh thời trang: Các cửa hàng và đội ngũ bán hàng - người hiểu rõ những gì được bán và những gì khách hàng phản hồi; các nhà sản xuất và nhà cung cấp - người hiểu được chi phí và hàm ý trong chất liệu họ chọn; Và cả đội ngũ kỹ thuật và digital marketing - người tiếp xúc trực tiếp với khách hàng 24 giờ một ngày.
“Các ông trùm thời trang khổng lồ không muốn các nhà thiết kế ngôi sao”, Danilo Venturi, Viện trưởng Viện Thiết kế thời trang và Tiếp thị Polimoda ở Florence, Ý, và hiện là giám đốc bộ phận kinh doanh của trường nói: “Họ muốn những người có thể đưa ra một bộ sưu tập đã được tính toán đến việc bán hàng.”
Ảnh: italianstationeryblog.com
Nhà thiết kế người Bỉ - Bruno Pieters đã cho ra mắt nhãn hiệu riêng của mình sau khi học tại Học viện Nghệ thuật Hoàng gia Antwerp, nơi ông nhớ lại rằng “Không có khoá học bất kì nào gì về kinh doanh hay bán lẻ... Nếu bạn muốn tự bắt đầu ngay từ bây giờ, bạn phải tự mình khám phá tất cả mọi thứ, làm thế nào để bán cho các cửa hàng, giao hàng. Có rất nhiều điều thực tiễn mà bạn cần phải học nhưng không được học ở trường.”
Ảnh: www.lsnglobal.com
Và đối với các nhà thiết kế khởi nghiệp mà không có nền tảng vững chắc trong các kỹ năng này thì có thể gây ra một số hậu quả. “Bạn phải làm những bộ quần áo thực sự bán được, mang lại lợi nhuận và dễ mặc - nếu không thì tại sao bạn lại kinh doanh?”, Tommy Hilfiger đặt câu hỏi trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí BoF hồi đầu năm nay.
Khi Hilfiger 25 tuổi, The People's Place - công ty đầu tiên của ông tham gia vào ngành thời trang bán lẻ đã phá sản, buộc nhà thiết kế phải đánh giá lại trách nhiệm của mình để giữ cho công ty của mình đứng vững, cả về sáng tạo lẫn tài chính. “Tôi tự học về kinh doanh và tôi đã vất vả học cách đọc bảng cân đối kế toán, bảng sao kê ngân hàng, và thật sự làm các phép toán thô sơ để tìm hiểu làm thế nào để có thể sinh lợi”, ông nhớ lại. “Lúc đó thật khó cho tôi khi cố gắng nắm bắt ý tưởng vừa trở thành một nhà thiết kế đồng thời là một doanh nhân, nhưng tôi không có lựa chọn nào khác.”
Ảnh: en.vogue.fr
Các nhà thiết kế khác thì thuê giám đốc để dẫn dắt lĩnh vực kinh doanh của công ty họ. Nhưng chọn đúng người đòi hỏi sự hiểu biết về thực tế thương mại họ sẽ phải cùng nhau giải quyết.
Patricia Romatet, giám đốc nghiên cứu tại Institut Français de la Mode nói: “Bạn cần phải biết một số kỹ năng cơ bản của ngành công nghiệp thời trang để biết cách chọn họ và làm thế nào để thiết lập được mối quan hệ. Làm thế nào bạn chia sẻ đơn hàng, đăng ký thương hiệu, làm thế nào bạn xác định trách nhiệm tương ứng của doanh số bán hàng.”
Ảnh: www.theophilelegrand.w1w.fr
“Nếu bạn chưa được dạy bất kỳ ngôn ngữ kinh doanh nào và bạn lại làm làm giám đốc sáng tạo cho một thương hiệu, bạn sẽ không được xem trọng trong các cuộc họp với các giám đốc thương hiệu hoặc thậm chí với CEO của bạn”, Pieters nói - Giám đốc sáng tạo của của Hugo Boss từ năm 2007 đến năm 2010. “Đó là thời điểm vô cùng thất vọng. Tôi chỉ được xem như một người thuộc bộ phận sáng tạo và ý kiến của tôi về bất cứ điều gì khác thường bị bỏ qua.”
“Đây là một công việc rất khó khăn cho những người làm giáo dục. Trước đây, bạn phải quyết định giữa những vấn đề rộng lớn nhưng nông cạn, ví dụ như các khóa học về lý thuyết thời trang - hoặc bó hẹp nhưng sâu sắc, chẳng hạn như ví dụ về khóa học quản lý sản phẩm”, Venturi của Polimoda cho biết. “Hãy cân nhắc xem thị trường lao động hiện giờ đang vận hành như thế nào. Nếu tôi nhìn vào bố mẹ tôi, một công việc là cho cả đời. Còn hôm nay, bạn có thể thay đổi công việc của mình 3 năm một lần hay thậm chí sớm hơn nữa.”
Ảnh: picssr.com
Thị trường việc làm thay đổi đã tạo ra một nhu cầu mới cho việc giảng dạy đa ngành, để chuẩn bị cho sinh viên tìm kiếm sự nghiệp có thể liên quan với các vai trò và bộ phận khác nhau - và một số nhà giáo dục thời trang đang đáp lại những thay đổi này. Tại Polimoda, các sinh viên kinh doanh học cách nói trước công chúng và làm thế nào để làm “moodboard” (bảng thể hiện tâm trạng). Năm ngoái, Trường Cao đẳng Thời trang London đã cho ra một trường dạy kinh doanh.
Ảnh: www.volvoab.com
Trong 3 năm qua, Parsons đã thực hiện lại chương trình giảng dạy đại học của mình để mang lại cho doanh nghiệp và việc giảng dạy sáng tạo đến gần nhau hơn. Bây giờ, sinh viên thiết kế có được một sự kết hợp của các lớp học kinh doanh bắt buộc và không bắt buộc.
Joel Towers, giám đốc điều hành của Parsons, cho biết: “Có một sự thay đổi xảy ra khi sinh viên nhận ra hoạt động kinh doanh ngày càng sáng tạo, và họ muốn đi sâu hơn, hợp nhất kinh doanh và sáng tạo hơn.”
Ảnh: itsgaby.com
Thích ứng với nhu cầu thay đổi nhanh của ngành công nghiệp là dễ dàng hơn đối với một số trường học hơn những trường khác. “Chúng tôi là một trường độc lập, tư thục phi lợi nhuận. Chúng tôi có sự linh hoạt để có thể điều chỉnh, vì vậy chúng tôi luôn được cập nhật”, Linda Loppa cho biết - Chủ nhiệm của Polimoda, người đứng đầu Tổ chức Strategy & Vision Platform ở Paris từ năm 2016.
Loppa cũng đã dành 25 năm làm Chủ nhiệm khoa Thời trang tại Học viện Nghệ thuật Hoàng gia của Antwerp. Theo bà cho biết, Polimoda đánh giá lại việc giảng dạy của trường mỗi vài tháng. “Đó là một lợi thế lớn - nếu bạn có một trường đại học (được tài trợ bởi chính phủ), bạn phải yêu cầu chương trình thay đổi, đó là cả một quy trình”, cô nói.
Ảnh: italianstationeryblog.com
Những người khác lại cho rằng cách tốt nhất để học các kỹ năng kinh doanh là để sinh viên có thể trải nghiệm trực tiếp - chứ không phải là dạy lý thuyết kinh doanh hay cách đọc các báo cáo tài chính, họ nên nhúng tay vào làm việc trong một công ty thực sự.
“Việc thực tập cần được thực hiện ngay từ những ngày đầu. Đó là nơi bạn thực sự học những kĩ năng sống còn trong cuộc chơi này.” Nhà thiết kế Phillip Lim, người bắt đầu sự nghiệp của mình ở một công xưởng, mê đắm trong việc ngắm nhìn những mặt hàng thời trang được bán, và than thở rằng nhiều trường chỉ cung cấp thực tập cho sinh viên năm cuối.
Ảnh: fashionindustrylaw.com
Năm 21 tuổi, Alexander Wang đã làm công việc tại một cửa hàng Barneys và làm thực tập sinh, cùng với việc học tại Parsons. Anh nói với tạp chí BoF: “Đối với một số người, trường học là điều đúng đắn. Nhưng tôi đã được kích thích nhiều hơn bởi những kinh nghiệm khác mà tôi trải qua, như bạn biết đấy, ngay cả khi tôi dành một năm để thực tập chỉ để làm việc tại Barneys trên sàn bán giày, tôi học hỏi được còn nhiều hơn thế.” Trong năm thứ hai của mình, Alexander Wang đã bỏ Parsons để đến làm việc cho các môi trường tương tự.
Ảnh: lettredeparis.com
Christopher Kane, người đã từng làm việc cho nhà thiết kế Giles Deacon trong thời gian học tại Central Saint Martins, và cho xưởng thời trang của Versace trong khi thiết lập nhãn hiệu riêng của mình, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh nghiệm thực tế: “Sinh viên cần phải nhớ rằng phải mất rất nhiều công sức. Cốt lõi của học tập vẫn là kinh nghiệm. Tôi thực tập, tôi làm việc không công, tay tôi dính bẩn ở khắp nơi, tôi thấy những điều mà tôi không nên nhìn thấy, nhưng đó là trải nghiệm tạo ra sự khác biệt.”
Tuy nhiên, Danilo Venturi của Polimoda cảnh báo rằng không phải tất cả các thực tập được như nhau. Mặc dù Polimoda có vị trí thuận lợi để gửi sinh viên đến các công ty có trụ sở gần trường học như Pucci, Gucci, Roberto Cavalli và Salvatore Ferragamo, một số người lại cảm thấy “thiếu hiệu quả” và bị mắc kẹt trong việc chỉ được phô tô giấy tờ và pha cà phê.
Ảnh: www.theodysseyonline.com
Chắc chắn rằng, đào tạo sinh viên công việc hành chính văn phòng không phải là câu trả lời. Người thiết kế thời trang không nên làm bảng biểu. Tuy nhiên, các nhà thiết kế cần có nhận thức chung về ngành công nghiệp, kinh doanh và vai trò của họ trong cả hai lĩnh vực.
Ảnh: twitter.com
Vậy làm thế nào để các trường học có thể cân bằng giữa việc học sáng tạo và giáo dục kinh doanh?
Minh Tâm Huỳnh
(Lược dịch)