Thời kỳ văn minh cổ

Từ thời xa xưa, tổ tiên của chúng ta đã tìm thấy đá quý nằm trên mặt đất, nhưng họ lại không biết những vật thể sáng lấp lánh này là gì nên gọi chúng với nhiều cái tên khác nhau như: “nước mắt từ thiên đường” hay “giọt máu siêu nhiên”. Những viên đá này khiến họ liên tưởng đến các thiên thể bay xung quanh mặt trời và cho rằng chúng có liên quan đến những đặc tính của con người. Vì vậy, họ bắt đầu quan sát những ai được sinh ra vào thời điểm mà một thiên thể nào đó xuất hiện. Đây có lẽ là những tài liệu đầu tiên chứng minh nguồn gốc của đá quý và nó xuyên suốt trong thời kỳ Lưỡng Hà cổ đại (Mesopotamia).

Trong thời đại của các vị vua chúa hay nữ hoàng thì nền văn minh của thế giới vẫn chưa phân biệt rõ ràng được các loại đá quý. Một số loại được chú ý nhiều hơn vì có màu sắc rực rỡ. Vua, nữ hoàng dùng nhiều loại đá khác nhau để trang trí từ chiếc vương miện, mũ Tiara đến các thanh kiếm, gương, ly rượu hay bất cứ thứ gì có giá trị. Thậm chí đá quý đã trở thành biểu tượng của sự giàu có, chỉ những tầng lớp thượng lưu trong xã hội mới sở hữu và sử dụng.

Đá quý được cho là có sức mạnh tâm linh. Mỗi nền văn hóa đều có các tín ngưỡng riêng về đá quý, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Các quyển sách viết về đá quý lần lượt ra đời và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Thời Trung cổ

Giai đoạn lịch sử này đánh dấu nhiều thách thức. Lúc bấy giờ, mê tín dị đoan và chủ nghĩa thần bí rất phổ biến. Tín ngưỡng của con người chủ yếu bắt nguồn từ sức mạnh kỳ diệu của các loại đá quý. Nhiều người tin rằng đá quý có thể chữa lành mọi bệnh tật, xua đuổi tà ma và phòng ngừa dịch bệnh. Thời Trung cổ, màu đá quý được ưa chuộng nhất là màu hổ phách. Các cây thánh giá hay chuỗi hạt đều mang màu sắc này.

Thời kỳ Phục hưng

Chịu hậu quả từ sự tàn phá của thời kỳ Trung cổ, xã hội thời Phục hưng bắt đầu thu thập các loại trang sức. Họ xem đây như là cách tập trung của cải để phòng thân trong trường hợp thời kỳ tiền Trung cổ trở lại. Việc sở hữu các loại đá quý làm trang sức trong gia đình trở nên phổ biến. Giai đoạn này chứng kiến sự xâm nhập của kim cương vào xã hội phương Tây từ các mỏ kim cương ở Ấn Độ và Borneo thông qua Con đường tơ lụa. Niềm đam mê ngày càng mãnh liệt của con người dành cho những viên đá thô cứng và vô vị này đã mở đường cho sự sáng tạo ra những viên đá có mặt cắt, phù hợp với các mẫu trang sức lúc bấy giờ.

Thời kỳ hiện đại

Ngày nay, nhiều giả thuyết cho rằng người La Mã và Hy Lạp cổ đại đã biết phân biệt các loại đá quý. Nhưng điều này chỉ bắt đầu vào giữa thế kỷ 19 khi khái niệm “đá bán quý” xuất hiện, nghĩa là loại đá ít có giá trị thương mại hơn. Trước đó, ngọc trai được xem là rất quý giá mặc dù nó không phải là một loại đá quý. Đá opal (còn gọi là ngọc mắt mèo) và thạch anh tím lại càng có giá trị cao hơn. Cho đến đầu thế kỷ 19, khi các mỏ thạch anh tím lớn ở Uruguay và Brazil được phát hiện, loại đá này đã bị xếp vào loại ít quý hơn do sự phong phú của nó.

Những tiến bộ về công nghệ trong khai thác mỏ giúp tìm ra nhiều loại khoáng sản và đá quý khác nhau. Một số loại thật sự rất hiếm, chẳng hạn như tinh thể Painite có màu rượu vang được tìm thấy ở Myanmar.

Trên thực tế, kim cương không phải là quá quý giá. Nhưng giá trị của nó đã được công nhận rộng rãi và việc cung cấp cũng được tập đoàn sản xuất kim cương khổng lồ De Beers kiểm soát rất chặt chẽ. Ngay cả việc phát hiện những mỏ kim cương lớn ở Nam Phi vào cuối thế kỷ 19 cũng không làm lung lay vị trí hàng đầu của nó khi được xem là loại đá quý giá nhất trên thế giới.

Ngày nay, có nhiều loại “đá bán quý” mà chính sự hiếm hoi đã làm chúng trở nên đắt đỏ như tanzanite, tsavorite garnet, demantoid garnet, alexandrite, tourmaline, aquamarine và spinel.

Một số nơi trên thế giới được thiên phú với nhiều mỏ khoáng sản. Trong vài trường hợp, đây chính là yếu tố giúp khẳng định nền kinh tế và sự ảnh hưởng của họ đối với các vấn đề kinh tế toàn cầu. Các loại đá quý và bán quý vẫn sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta và vai trò to lớn của chúng đã được khẳng định qua các trang sử của nhân loại.

Mỹ Hằng
Theo articlealley.com