Tập đoàn thương mại điện tử Alibaba đã chính thức nộp hồ sơ IPO (Initial public offering) lên Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) vào ngày 6/5/2014. IPO này của Alibaba có thể phá kỉ lục IPO tại thị trường Mỹ. Alibaba dự kiến sẽ huy động tới 21 tỷ USD trong vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), vượt kỷ lục cũ 19,7 tỷ USD mà hãng thẻ Visa huy động được trong vụ IPO vào năm 2008.
Theo Business Insider, giá cổ phiếu IPO của Alibaba vào khoảng 60 - 66 USD/cổ phiếu và Alibaba sẽ bán tổng cộng 320 triệu cổ phiếu, trong đó công ty chào bán 123 triệu cổ phiếu. Còn lại các nhà đầu tư như nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Jack Ma, Phó Chủ tịch kiêm CEO Joe Tsai, và Yahoo sẽ chào bán 197 triệu cổ phiếu. Hiện tại Alibaba được định giá khoảng 160 tỷ USD. Dự kiến, IPO của Alibaba sẽ lớn nhất trong lịch sử Sở Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE). Theo CNBC, cổ phiếu Alibaba dự kiến sẽ bắt đầu được giao dịch trên sàn (NYSE) vào ngày 18/9/2014 với mã là BABA. Jack Ma - nhà sáng lập kiêm Chủ tịch của Alibaba - sẽ trở thành người giàu nhất Trung Quốc với mức tài sản ròng 21,8 tỷ USD dựa trên mức cổ phần 7,3% mà ông nắm giữ trong Alibaba và cổ phần gần 50% trong Alipay - bộ phận thanh toán dạng PayPal của Alibaba. Theo Business Insider, quý IV/2013 - tổng giá trị hàng hóa được giao dịch trên Alibaba lên tới 84,97 tỷ USD, tăng 52,3% so với cùng kỳ năm 2012, lớn gấp 4 lần so với eBay.
Alibaba chiếm gần 80% thị phần mua sắm trực tuyến tại Trung Quốc. Tháng 4/2014 cổ đông lớn Yahoo! Inc. cho biết doanh thu và lợi nhuận của Alibaba đều tăng mạnh trong quý IV/2013, doanh thu đã tăng 66% so với cùng kỳ năm trước, đạt 3,06 tỉ USD trong khi lợi nhuận tăng hơn gấp đôi đạt 1,35 tỉ USD. Các cổ đông lớn đang được hưởng lợi từ đợt IPO này của Alibaba. Giá cổ phiếu Yahoo! Inc. đã tăng hơn 6% trong phiên giao dịch ngày 15/4/2014. Trong năm qua, giá cổ phiếu của Yahoo! Inc. đã tăng hơn 40% do nhà đầu tư trông đợi Yahoo! Inc. sẽ đạt kết quả lớn từ đợt IPO của Alibaba. Cổ phiếu của SoftBank Corp. (Nhật) - chiếm khoảng 37% cổ phần tại Alibaba - cũng tăng 7,7%. Nhà sáng lập Alibaba, ông Jack Ma, cũng sẽ hưởng lợi. Nếu IPO thành công như dự kiến, Jack Ma sẽ được 10 tỉ USD. Doanh số bán hàng năm 2014 của Alibaba ước đạt 420 tỷ USD, trong khi doanh số năm 2012 là 170 tỷ USD. Doanh số này đã vượt qua đối thủ cạnh tranh nhất là Amazon với doanh số được báo cáo là 74,4 tỷ USD và của eBay là 16 tỷ USD cho năm tài chính 2013. Alibaba có thị trường lớn với 1,4 tỷ người ở Trung Quốc và 300 triệu khách hàng cùng 25.000 lao động. Alibaba sẽ cạnh tranh gần như trực tiếp với các nhà bán lẻ lớn trên mạng như Amazon, eBay hay Zalando ở châu Âu, Rakuten ở Nhật Bản, Kobo ở Ấn Độ, Wuaki ở Tây Ban Nha và các nhà cung cấp trên mạng lớn khác.
Alibaba là tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất của Trung Quốc, mô hình kinh doanh gần giống Amazon, eBay và PayPal… Tổng giá trị các sản phẩm được mua bán trên Alibaba trong năm 2013 đã đạt 240 tỷ USD, nhiều hơn gấp hai lần so với Amazon (100 tỷ USD). Alibaba với kế hoạch IPO đã thu hút được sự quan tâm của các ngân hàng lớn ở Mỹ như: Credit Suisse, Deutsche Bank, Goldman Sachs, JPMorgan Chase và Morgan Stanley. Phần lớn các cổ phiếu công nghệ được giao dịch với hệ số P/E (Price to Earning Ratio) ở mức cao do nhà đầu tư tin rằng mức giá tiềm năng trong tương lai sẽ vượt trên mức lợi nhuận hiện tại. Thách thức của Alibaba là làm cách nào để vừa tăng trưởng vừa giữ được tỷ lệ biên lợi nhuận cao như hiện tại. Alipay của Alibaba là điểm hấp dẫn với các ngân hàng trong dịch vụ cho vay khối doanh nghiệp nhỏ và các quỹ thị trường tiền tệ. Theo Analysys International, năm 2013 Alipay đã xử lý tới 70% hoạt động thanh toán qua di động tại Trung Quốc. Mặc dù không có cổ phần sở hữu tại Alipay nhưng Alibaba vẫn thu được 37,5% lợi nhuận trước thuế của đơn vị thanh toán trực tuyến này, và kinh doanh nước ngoài cũng mang đến 10% doanh thu cho Alibaba.
Jack Ma đang làm việc với khách hàng tại trụ sở công ty - Ảnh: Carlos Barria/Reuters
Các thông tin xung quanh đợt IPO của Alibaba đang gây nên một cơn sốt trong giới đầu tư. Theo Bloomberg, Jack Ma - người sáng lập đồng thời là vị Chủ tịch của Alibaba Group Holding Ltd. - đã trở thành người giàu nhất Trung Quốc với số tài sản trị giá 21,8 tỷ USD. Jack Ma hiện đang sở hữu 8,8% cổ phần của Alibaba. Cổ phiếu của Alibaba được định giá ở mức 59 USD/cổ phiếu, với số lượng cổ phiếu là 2,34 tỷ, đồng nghĩa với giá trị của công ty đang ở mức 135 tỷ USD. Các nhà phân tích tài chính cho rằng đợt IPO sắp tới có thể sẽ mang lại cho Alibaba giá trị vốn hóa lên tới 150 tỷ USD. Việc chọn NYSE sẽ giúp Alibaba nổi tiếng và Alibaba sẽ chỉ xếp sau IBM và Oracle. "Chúng tôi rất hoan nghênh Alibaba tới NYSE. Họ sẽ gia nhập mạng lưới các công ty và thương hiệu hàng đầu của chúng tôi", Eric Ryan - NYSE cho biết.
Jack Ma - nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Alibaba
Alibaba được Jack Ma sáng lập 15 năm trước, giờ đã trở thành công ty trực tuyến lớn nhất thế giới. Nếu Alibaba IPO thành công lần này thì Yahoo (Mỹ) và Softbank (Nhật Bản) sẽ được lợi rất lớn. Yahoo đang sở hữu 22,6% cổ phần tại đây, trong khi của Softbank là 34%. Năm 2005, Yahoo đã chi một tỷ USD để có 40% cổ phần Alibaba nhưng đến năm 2012 thì đã bán lại cho chính công ty này một nửa với giá 7,1 tỷ USD. Alibaba đã từng thất bại vì bị từ chối trên sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong với Alibaba.com - mảng kinh doanh B2B. Đây cũng là ngành nghề kinh doanh đầu tiên của công ty nhưng đã bị suy giảm khi Taobao và Tmall cạnh tranh mạnh. Ở sàn giao dịch Hong Kong, Alibaba đã định giá khá cao và sau đó thất bại. Cuối cùng, Alibaba quyết định tư nhân hóa toàn bộ bộ phận này với mức giá cao hơn nhằm trấn an nhà đầu tư. Tuy nhiên vẫn có nhiều quan ngại về IPO của Alibaba. Vậy giá trị thực tế của Alibaba đang ở ngưỡng nào? Có nhiều tín hiệu đáng mừng để tin tưởng vào lần IPO này. Alibaba đang thống lĩnh thị trường Trung Quốc ở cả phân khúc máy tính cá nhân và thiết bị di động. Đây là một thị trường sinh lời lớn bởi Trung Quốc không chỉ là thị trường thương mại điện tử lớn nhất thế giới mà còn là thị trường lớn nhất cho điện thoại thông minh và nhờ lợi thế người đi đầu với quy mô đầu tư lớn, Alibaba có nhiều tiềm năng để hưởng lợi từ tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh tại đây. Tuy nhiên, điều này cũng không thể đảm bảo chắc chắn Alibaba là cổ phiếu giá trị ở bất cứ giá nào. Vị thế lớn và gần như độc quyền của công ty trên thị trường thương mại điện tử Trung Quốc hiện đang bị đe dọa mạnh mẽ bởi các đối thủ cạnh tranh. JD - một công ty trong nước vừa IPO thành công tại Mỹ - đang bám đuổi quyết liệt với mô hình kinh doanh thương mại điện tử nặng về tài sản tương tự Amazon. Bên cạnh đó, Baidu và Tencent - những đối thủ tiềm năng trong nước, cũng đang nhăm nhe lấn sân vào lĩnh vực thương mại điện tử và các dịch vụ sáng tạo.
Lợi nhuận của Alibaba lớn hơn tổng lợi nhuận của Amazon và eBay cộng lại
Alibaba sẽ được định giá từ 148 tỷ USD đến 163 tỷ USD, dự báo của các chuyên gia trước đó là 187 tỷ USD. Theo giới phân tích, động thái này của Alibaba nhằm tạo khoảng trống cho giá IPO tăng lên sau các cuộc gặp gỡ quỹ đầu tư. "Các số liệu này đều dưới dự đoán của Wall Street. Họ muốn xuất phát thấp để có cơ hội đẩy giá lên", Henry Guo - nhà phân tích tại JG Capital cho biết. Alibaba sẽ thực hiện roadshow (quảng bá phiên chào bán cho nhà đầu tư tổ chức) vào ngày 8/9 tại New York (Mỹ). Sau đó, các lãnh đạo công ty sẽ di chuyển tới Boston và Baltimore, trước khi chuyển qua San Francisco. Roadshow tại châu Âu và châu Á sẽ diễn ra sau ở London (Anh) và Hong Kong (Trung Quốc). Ngày IPO theo kế hoạch là 18/9. Ngày hôm sau, cổ phiếu của hãng sẽ được niêm yết trên sàn NYSE với mã BABA. Alibaba "sẽ rất hấp dẫn với nhà đầu tư, do tiềm năng Internet tại Trung Quốc và khả năng phát triển nữa của chính hãng này", Gustavo Galindo - Giám đốc hãng quản lý tài sản tại các thị trường mới nổi - Russell Investments nhận xét.
Thành công có được của Alibaba ngoài sự dẫn dắt của Chủ tịch Jack Ma thì Phó Chủ tịch Joe Tsai cũng đóng góp một phần không nhỏ. Ông là người đảm trách hầu hết các khoản đầu tư của Alibaba. “Alibaba sẽ không có ngày hôm nay nếu không có Tsai”, Porter Erisman - chuyên viên marketing và truyền thông tại Alibaba - khẳng định. Ông đã tham gia vào mọi công đoạn trong thương vụ IPO lần này, bao gồm cả thiết kế cấu trúc doanh nghiệp đến chọn ngân hàng bảo lãnh thương vụ.
Trần Nguyễn
(Tổng hợp)