Ông lớn taxi công nghệ thông báo tài xế tại Anh sẽ được hưởng mức lương tối thiểu theo chuẩn quốc gia, tức 8,72 bảng Anh/giờ, một bước đi dự kiến sẽ ảnh hưởng đến lĩnh vực nghề tự do. Uber cho biết sẽ “đổi mới” trên phương diện quyền của người lao động, nhưng nhiều ý kiến cho rằng những thay đổi là không đáng kể.
Tháng 2 vừa rồi, Uber thua vụ kiện thứ ba, cũng là vụ cuối cùng trong cuộc chiến pháp lý kéo dài 5 năm với các tài xế Anh. Trong khi Uber nhận mình chỉ là bên thứ ba cung cấp dịch vụ đặt xe và tài xế là những người hành nghề tự do, nhóm tài xế lại cho rằng họ là nhân viên của công ty. Toà án Tối cao Anh Quốc đồng ý với các tài xế, nghĩa là người lái xe cho Uber giờ sẽ được hưởng các quyền về lương tối thiểu, trợ cấp nghỉ lễ, và lương hưu.
Trước đây Uber không cần phải đảm bảo các phúc lợi này, nhưng giới tài xế ngày càng phản đối gay gắt, yêu cầu công ty phải trợ cấp những khoản lương thưởng xứng đáng đã không thanh toán trong quá khứ. Hiện tài xế tại các nước khác cũng chất vấn Uber về việc họ bị xếp vào nhóm hành nghề tự do thay vì nhân viên của công ty.
Uber, công ty trị giá 110 tỷ USD nhưng chưa từng báo cáo có lời, cho biết chế độ lương thưởng mới cho các tài xế tại Anh sẽ có hiệu lực từ ngày 17 tháng 3, và tài xế sẽ được đảm bảo mức tối thiểu, không phải mức tối đa.
Mức lương này sẽ không tính đến các loại bảo hiểm miễn phí như y tế, tai nạn, nghỉ thai sản cho cả nữ lẫn nam, vốn đã được áp dụng từ năm 2018.
Theo Uber:
• Công ty sẽ trả mức lương tối thiểu theo chuẩn quốc gia với mọi tài xế trên 25 tuổi nếu tài xế nhận cuốc, mức lương này không bao gồm các chi phí phát sinh;
• Mọi tài xế sẽ được hưởng lương nghỉ lễ, bằng 12,07% thu nhập, được trả cách tuần;
• Tài xế sẽ được đảm bảo kế hoạch hưu trí, với phần đóng góp từ cả tài xế lẫn Uber;
• Bảo hiểm y tế, tai nạn, và thai sản cho mọi giới sẽ tiếp tục được miễn phí, chính sách có hiệu lực từ năm 2018;
• Tài xế được tự do chọn thời gian, địa điểm nhận cuốc, cũng như tự quyết định có muốn lái xe hay không.
Cựu tài xế Uber James Farrar và Yaseen Aslam đã tiên phong trong “cuộc chiến” cách đây 6 năm để tài xế Uber trở thành nhân viên của công ty - Ảnh: ADCU UNION
Các lãnh đạo công đoàn cho biết mức lương thưởng mới của Uber sẽ có ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế nghề tự do.
Tuy nhiên, vẫn có công đoàn cho rằng như thế là chưa đủ bởi Uber chưa trợ cấp cho khoảng thời gian các tài xế phải đợi giữa hai cuốc xe. Giới phân tích cũng cho biết Uber đã tăng giá cuốc tại California sau khi ra quyết định tương tự, và rất có thể điều này sẽ lặp lại ở Anh. Chính sách mới này cũng không áp dụng với các tài xế giao đồ ăn, chạy cho Uber Eats - họ vẫn thuộc nhóm hành nghề tự do.
Lãnh đạo Hội Đại diện Công đoàn Anh (TUC), bà Frances O'Grady, cho hay quyết định này “rất quan trọng bởi nó cho thấy không có bất kỳ công ty đa quốc gia nào, dù lớn đến đâu, có thể đứng trên pháp luật.” Nhưng bà cũng nghĩ Uber đang tìm cách luồn qua lỗ hổng trong quyết định của toà, vốn yêu cầu Uber cần quan tâm đến khoảng thời gian từ lúc tài xế đăng nhập cho đến khi tài xế đăng xuất. Hiện Uber chỉ tính khoảng thời gian từ lúc tài xế nhận cuốc đến lúc trả khách.
Tài xế James Farrar và Yaseen Aslam, trước đây chạy cho Uber và sau đó kiện công ty về vấn đề phân loại tài xế, nói rằng công ty chỉ “thực hiện khoảng 40-50% thoả thuận” và Uber không thể đơn phương quyết định mức lương tối thiểu.
Đại diện các công đoàn vui mừng khi chiến thắng gã khổng lồ công nghệ sau nhiều năm đấu tranh pháp lý dai dẳng và hy vọng quyết định này có thể tạo ra hiệu ứng dây chuyền.
Nhiều công ty công nghệ chuyên tuyển nhân viên tự do theo dõi vụ kiện từ tháng 2. Việc Uber chọn cách thay đổi cơ chế hoạt động thay vì tiếp tục cuộc chiến pháp lý có thể khiến các công ty khác làm điều tương tự. Dù sao sức ảnh hưởng của Uber cũng là toàn cầu nên rất có thể làn sóng đổi mới này không chỉ dừng lại ở Anh.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)