Thị trường vốn cổ phần chao đảo trong những ngày đầu tháng 8/2024 phần nhiều do các nhà đầu tư bỏ dần các giao dịch chênh lệch chứ không phải do biến động kinh tế tại Mỹ, theo giới phân tích.

Các giao dịch viên tại Sở Giao dịch Chứng khoán (NYSE) hôm 24/6/2024 - Ảnh: Brendan McDermid/Reuters

Họ còn nhận định mặc dù báo cáo lao động của Mỹ công bố hôm 02/8 không như mong đợi, góp phần thúc đẩy các đợt bán tháo (khiến chỉ số Nikkei của Nhật trượt sâu ngày 05/8 - đợt giảm lớn nhất kể từ sự kiện Thứ Hai Đen tối năm 1987), chúng không phải nguồn động lực chính yếu.

Cú trượt dốc hôm 05/8 của chỉ số Nikkei 225 được xem là đợt rớt điểm nghiêm trọng nhất trong một ngày kể từ sự kiện bán tháo Thứ Hai Đen tối năm 1987. Đợt giảm sâu này đi theo xu hướng chung của các sàn giao dịch trên toàn cầu tuần trước đó, xuất phát từ những quan ngại kinh tế rằng các khoản đầu tư bằng đồng yên yếu thế sẽ bị bỏ rơi - Ảnh: LSEG Workspace

Khả năng cao hơn là do giới đầu tư bỏ dần các giao dịch chênh lệch lãi suất - tức mượn ngoại tệ từ các nền kinh tế lãi suất vay thấp như Nhật hay Thuỵ Sĩ để đầu tư vào các khoản sinh lời ở những nơi khác. Bởi yên Nhật từ mức thấp nhất trong 38 năm trở lại đây tăng vượt bậc 11% so với giá đô Mỹ vào tháng 7, chiến lược này dần thất thế.

Mark Dowding, trưởng ban đầu tư tại BlueBay Asset Management, nhận định: “Phân tích nhiều trường hợp bán tháo như thế này, chúng tôi thấy phần lớn đều là do hiện tượng từ bỏ chiến lược - khi chiến lược đầu tư các nguồn quỹ lớn thất bại, tất cả giao dịch sẽ phải dừng lại, bắt đầu với sàn giao dịch ngoại tệ và giao dịch đồng yên.”

Một nhà đầu tư xin giấu tên tại Châu Á tiết lộ một số quỹ phòng hộ lớn có hệ thống chuyên mua bán cổ phiếu dựa trên các tín hiệu do thuật toán phát hiện bắt đầu bán vốn cổ phần vào cuối tháng 7. Đó là lúc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất, báo hiệu sẽ còn triển khai nhiều biện pháp thắt chặt hơn trong tương lai gần.

Tuy khó có thể xác định chính xác số lượng các khoản đầu tư đổi chiến thuật, giới phân tích cho rằng bởi tập trung nhiều khoản đầu tư chênh lệch lãi suất, phần lớn các sàn công nghệ tại Mỹ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Tính đến 2:43 chiều (GMT+0) ngày 05/8, sàn Nasdaq, vốn có nhiều cổ phiếu công nghệ, mất hơn 8% số điểm, trong khi chỉ số S&P bao quát hơn chỉ giảm 6%. Theo tổ chức đầu tư ING, nhờ chính sách yên Nhật lỏng lẻo, chiến thuật giao dịch chênh lệch lãi suất bành trướng, đẩy mạnh hoạt động mượn yên xuyên biên giới phục vụ đầu tư ở những nơi khác. Dữ liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) cho thấy tổng yên mượn xuyên biên giới cuối năm 2021 đã lên đến 742 tỷ USD.

Tim Graf, trưởng ban chiến thuật đầu tư quỹ lớn khu vực Châu Âu thuộc State Street Global Markets, cho biết: “Đây là trường hợp giới đầu tư từ bỏ giao dịch chênh lệch bằng đồng yên cũng như cổ phiếu Nhật. Số liệu của chúng tôi cho thấy các nhà đầu tư cược quá cao vào chỉ số Nhật Bản và quá thấp vào đồng yên. Nhưng đồng yên không còn thấp nữa.”

Phía đầu cơ những tuần gần đây không còn mặn mà cược lớn vào đồng yên, kéo lượng yên ròng bán khống xuống 6,01 tỷ USD - mức thấp nhất kể từ tháng 01/2024 - sau khi chỉ số này lập đỉnh 14,526 tỷ USD vào tháng 4, cao nhất trong 7 năm trở lại đây.

Vấn đề quỹ phòng hộ

Giới đầu tư cho hay, bởi các quỹ phòng hộ dùng tiền vay để rót vào các khoản cược, động thái của những quỹ này khuếch đại biến động thị trường. Các ngân hàng cho quỹ phòng hộ vay tiền đầu tư, từ đó nhận lợi tức lớn, song rủi ro thất thoát cũng cao không kém.

Hôm 02/8, Goldman Sachs có gửi thông báo đến các khách hàng rằng tổng vay của các quỹ phòng hộ đã giảm trong tháng 6-7, nhưng vẫn ở mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.

Trong một thông báo khác, Goldman Sachs nhắn tuần cuối tháng 7 đầu tháng 8 là tuần thứ 3 liên tiếp lượng cược chứng khoán giảm cao hơn tổng lượng cược chứng khoán tăng, trung bình cứ 3,3 khoản bán khống lại có một khoản mua khống. Một thông báo khác nữa gửi đi hôm 05/8 cho biết khi thị trường Châu Á kết phiên, các quỹ phòng hộ tập trung vào Nhật giảm 7,6% so với 3 phiên giao dịch gần nhất.

Giới đầu tư cho hay trong khi các quỹ lớn tham gia giao dịch liên quan đến đồng yên, vì Hàn Quốc thông qua luật chống bán khống vào tháng 6 và Trung Quốc được dự báo sẽ làm tương tự, nhiều quỹ phòng hộ chuyên giao dịch cổ phiếu lẻ cũng bắt đầu chú ý tới Nhật Bản. Giới phân tích bổ sung hỗn loạn có thể diễn ra thêm một thời gian ngắn trong lúc chiến thuật thay đổi, song thị trường sẽ không biến động quá lớn.

Các nhà đầu tư hiện kỳ vọng lãi suất tại Mỹ sẽ giảm 120 điểm cơ bản cuối năm, và giảm khoảng 50 điểm cơ bản vào tháng 9 tới. Dự đoán trên có thể lố thực tế nếu dữ liệu sắp công bố cho thấy kinh tế Mỹ không lao dốc.

Dowding khuyến cáo: “Chúng tôi nghĩ chưa đến lúc đánh giá lại tình hình tương lai. Làm vậy không khác gì ép khung phân tích của mình cho giá cả thực tế hết.”

Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)