Tuy mức cắt giảm ngân sách giáo dục đã được điều chỉnh xuống, các trường đại học tại Hà Lan vẫn “còn nhiều quan ngại” về vấn đề tài trợ nghiên cứu khoa học.
Khoản giảm ngân sách cho du học sinh được điều chỉnh từ 293 triệu EUR xuống còn 168 triệu EUR - Ảnh: pixabay
Sau nhiều tháng thương thuyết, chính phủ liên minh thông báo sẽ hạ mức cắt giảm ngân sách giáo dục từ 2 tỷ EUR xuống còn 1,2 tỷ EUR trong vòng 4 năm tiếp theo.
Việc hạ mức giảm được quyết định hôm 12/12. Nỗ lực này là chủ trương đảng cực hữu Vì Tự do (PVV) và được các chính đảng đối lập tán thành, nhờ vậy mà chắc chắn sẽ qua ải Thượng viện vào đầu năm 2025. Henri Botenbal, chính khách dẫn dắt đảng đối lập CDA, phát biểu sau đợt bỏ phiếu: “Tuy không có nhiều tiếng nói, chúng tôi vẫn muốn giảm nhẹ hậu quả đến từ quyết định tồi tệ về ngân sách kia.”
Mới đầu, chính phủ đề xuất cắt 2 tỷ EUR ngân sách giáo dục trong 4 năm. Khu vực bị cắt nhiều nhất là quỹ tài trợ nghiên cứu. Quy định phạt 3.000 EUR đối với các sinh viên hoàn thành khoá đào tạo trễ hơn 1 năm so với dự kiến cũng được cho là sẽ áp dụng trở lại. Tới nay, tuy mức phạt tốt nghiệp trễ đã bị chỉ trích nặng nề và chắc chắn không thể triển khai, nhiều cơ quan giáo dục hàng đầu vẫn “còn nhiều quan ngại” về ảnh hưởng của đợt giảm ngân sách đối với giáo dục bậc cao và nghiên cứu khoa học. Ban đầu được đề xuất là 293 triệu EUR, mức cắt giảm ngân sách tài trợ du học sinh EU giờ được điều chỉnh xuống 168 triệu EUR.
Marileen Dogterom, Hiệu trưởng Học viện Khoa học Xã hội và Tự nhiên Hoàng gia Hà Lan (KNAW), nhận định: “Viễn cảnh 2025 là Hà Lan tự giật lùi khả năng cải tiến cũng như uy tín giáo dục của chính mình trên trường quốc tế. Không những hạ thấp chất lượng giáo dục dành cho sinh viên trong nước, chúng ta còn để vụt mất các chương trình độc nhất và Hà Lan sẽ không còn đủ chất xám để nghĩ ra giải pháp cho những vấn đề sắp phải đối mặt.”
Đi ngược thoả thuận giữa các quốc gia châu Âu cam kết đầu tư 3% GDP mỗi nước vào công tác nghiên cứu và phát triển, Hà Lan sẽ chỉ dành 2,3% GDP cho lĩnh vực này. Trợ cấp lần đầu cho các nhà nghiên cứu cấp thấp cũng sẽ ít hơn 217 triệu EUR so với trước đây.
Marcel Levi, Trưởng ban quản trị Tổ chức Nghiên cứu Khoa học Hà Lan (NWO), phát biểu: “Thật thất vọng và đáng lo ngại thay khi phần lớn khoản cắt giảm là ở khu vực nghiên cứu. Mặc dù các chính đảng đã cam kết sẽ phát triển khu vực này, đề xuất công bố vẫn cho thấy ngân sách nghiên cứu vô cùng khiêm tốn, không thể nào đủ để phát hiện các tri thức hay chế tạo các phát minh khoa học mới mẻ.”
Nuffic, tổ chức quốc tế hoá giáo dục tại Hà Lan, cảnh báo mức cắt giảm ngân sách sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín và chất lượng giáo dục bậc cao sở tại trong mắt nước bạn. Phát ngôn viên Nuffic trả lời The PIE News: “Vì ngân sách giảm, công tác chiêu mộ nhân tài quốc tế đến các ngành nghề thiếu hụt nhân công rồi cũng ngày một khó hơn.”
Câu chuyện quốc tế hoá giáo dục được đem ra tranh cãi sôi nổi trong những năm gần đây, xoay quanh vấn đề gìn giữ sự trong sáng tiếng Hà Lan và kiểm soát lượng du học sinh được phép nhập học tại đây. Chính phủ vẫn nỗ lực bỏ bớt các chương trình cử nhân dạy bằng tiếng Anh tại trường đại học. Khi chi tiết Đạo luật Cân bằng Quốc tế hoá được thông qua sau đượt tranh luận cuối cùng vào đầu năm 2025, ta sẽ biết được tương lai của chúng đi về đâu.
Dự luật hiện tại quy định mỗi cơ sở phải có ít nhất 2/3 chương trình cử nhân giảng dạy bằng tiếng Hà Lan và phải xin chính quyền cấp phép nếu muốn mở chương trình dạy bằng tiếng nước ngoài. Bên cạnh đó là quy định về số sinh viên tối đa theo học các chương trình dạy bằng tiếng Anh - điều luật được đa số Hạ viện bỏ phiếu thuận vào đầu năm 2024.
Tin vui nhỏ nhoi là có vẻ 4 đảng liên minh cùng 4 đảng đối lập ngầm đồng thuận sẽ tăng lựa chọn chương trình dạy bằng tiếng Anh tại 5 vùng có dân số lão hoá nhanh tại nước này. Song, chi tiết ngoại lệ nói trên vẫn chưa được công khai cụ thể.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)