Bộ Thông tin và Truyền thông vừa ban hành cẩm nang giúp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, có hiệu lực từ ngày 21/01.

Nhiệm vụ bảo vệ trẻ trên không gian mạng cần nhiều bên thực hiện - Ảnh: VNA

Cẩm nang Bảo vệ Trẻ em trên Không gian mạng sẽ thiết lập các chuẩn mực ngôn ngữ, hành vi phù hợp với người dùng Internet, thúc đẩy một môi trường mạng an toàn và văn minh. Chính sách này góp phần bảo vệ trẻ em, đảm bảo môi trường trực tuyến lành mạnh giúp trẻ tương tác một cách sáng tạo, đồng thời nâng cao nhận thức về những hiểm nguy trẻ có thể gặp phải trên không gian mạng.

Cẩm nang nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của phụ huynh, người giám hộ, giáo viên nói riêng, cũng như của toàn xã hội nói chung trong việc chung tay bảo vệ trẻ nhỏ trên môi trường mạng, báo cáo các nội dung độc hại và hành vi ngược đãi trẻ với các cơ quan chức năng. Cẩm nang áp dụng cho 5 nhóm đối tượng: phụ huynh, người giám hộ, và giáo viên; người dùng Internet; truyền thông, doanh nghiệp, và người sáng tạo nội dung; nhà cung cấp Internet và nền tảng trực tuyến; cuối cùng là trẻ em.

Nội dung áp dụng chung cho tất cả các nhóm bao gồm các quy định như tuân thủ luật pháp Việt Nam về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ, đồng thời đảm bảo trẻ được thụ hưởng những điều tốt nhất.

Theo đó, mọi người cần hành xử lành mạnh, tích cực trên không gian mạng, phù hợp với độ tuổi của trẻ cũng như văn hoá truyền thống, phong tục tập quán người Việt. Người lớn không được công khai hình ảnh, thông tin riêng tư của trẻ mà chưa hỏi xin ý kiến trẻ em hay phụ huynh, người giám hộ của trẻ theo quy định pháp luật, cũng như không được dùng hình ảnh, thông tin riêng tư đó mà tác động xấu đến sự an toàn và phát triển lành mạnh của trẻ.

Mọi người cần chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng, cộng đồng, và tổ chức xã hội trong công tác bảo vệ trẻ em. Khi nghi ngờ hay phát hiện hành vi bạo hành trẻ em hay các nguy cơ, nội dung độc hại đối với trẻ trên Internet, cần phải ngay lập tức báo cáo qua đường dây nóng bảo vệ trẻ em 111, hoặc cơ quan công an gần nhất, hoặc mạng lưới ứng cứu và bảo vệ trẻ em trực tuyến, có thể truy cập tại https://vn-cop.vn/bao-cao-xam-pham hay liên lạc qua email bvte@vncert.vn.

Quy định dành riêng cho chính trẻ em bao gồm tìm hiểu về các nguy cơ tiềm ẩn trên môi trường mạng và biết các biện pháp bảo vệ bản thân khi dùng máy tính, điện thoại di động, máy tính bảng,… truy cập không gian mạng. Các em cần phải cẩn trọng, cảnh giác khi tìm kiếm thông tin trên Internet.

Trẻ em cần giao tiếp, hành xử đúng mực, có thái độ tôn trọng người khác trên mạng, xin phép phụ huynh, người giám hộ, trước khi kết nối với người lạ. Các em cần chia sẻ với người lớn về các khó khăn, thử thách, và các mối quan hệ trực tuyến hiện có, mạnh dạn báo cáo các cơ quan chức năng khi phát hiện hành vi bạo hành, ngược đãi trẻ em, cũng như các nguy cơ, nội dung gây hại cho trẻ trên mạng.

Trẻ em không được phép truy cập, sử dụng, chia sẻ các thông tin, nội dung độc hại, không rõ nguồn gốc; không được tham gia, bắt chước các nội dung kém lành mạnh, vô bổ trên Internet. Các em cần cẩn thận, có trách nhiệm trong việc chia sẻ, cung cấp thông tin và hình ảnh của bản thân hay của những người khác lên mạng; không tham gia các hành vi chia bè kết phái, giả mạo, tấn công, bắt nạt, lăng mạ bạn bè hay bất cứ trẻ em nào khác.

Quy định dành riêng cho phụ huynh, người giám hộ, và giáo viên bao gồm: tôn trọng tự do cá nhân của trẻ trên không gian mạng; quan tâm, lắng nghe ý kiến trẻ, thường xuyên giao tiếp với các em để nắm bắt nhu cầu, mối quan tâm của các em khi tham gia vào các hoạt động trên mạng.

Cha mẹ, người giám hộ, và giáo viên cần liên tục cập nhật thông tin về các mối nguy hiểm đối với trẻ trên không gian mạng, rồi truyền dạy kiến thức, kỹ năng, và công cụ giúp bảo vệ trẻ. Họ cũng cần chú ý hỗ trợ, đồng hành, hướng dẫn trẻ cách ngăn chặn các nguy cơ, đảm bảo an toàn mạng, đồng thời theo dõi, quản lý các nội dung mà trẻ tiếp cận, đăng tải, hay chia sẻ. Bên cạnh đó, họ cũng cần quan sát để phát hiện những biến đổi bất thường ở các em, động viên, giúp đỡ mỗi khi trẻ gặp khó khăn hay bị bắt nạt, bạo hành trên mạng.

Người lớn cần chủ động tham gia vào các hoạt động bảo vệ trẻ em trực tuyến cả tại nhà lẫn trong trường và ngoài cộng đồng, xã hội, hướng dẫn các em cách báo cáo cơ quan chức năng khi phát hiện các hành vi bạo hành hay các mối nguy hiểm, nội dung độc hại cho trẻ em trên mạng.

Cũng theo cẩm nang, nội dung bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng cần được lồng ghép vào các hoạt động giáo dục, đào tạo.

Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)