Magnus Carlsen và Ian Nepomniachtchi làm cộng đồng cờ vua dậy sóng khi thoả thuận chia đôi chức Vô địch Cờ chớp Thế giới trong trận chung kết cuối năm 2024.
Carlsen bắt tay Nepomniachtchi trước trận chung kết Vô địch Cờ chớp Thế giới diễn ra hôm 31/12/2024 - Ảnh: Misha Friedman/Getty Images
Trận chung kết ngày 31/12 tại New York bị kẹt ở tỷ số 3,5-3,5. Tay cờ người Na Uy dẫn trước với tỷ số 2-0 sau 4 ván nhưng sớm bị Nepomniachtchi bắt kịp, nên bắt buộc phải tham gia vào các hiệp quyết định.
Hai tay đấu hoà nhau trong 3 ván tiếp theo. Hạt giống số 1 thế giới sau đó đề nghị anh và đối thủ Nepomniachtchi chia sẻ chức vô địch. Arkady Dvorkovich, Chủ tịch FIDE, chấp thuận đề nghị trên.
Carlsen trả lời phỏng vấn sau đó: “Lúc đó, tôi chỉ nghĩ là chúng tôi đã trải qua một trận đấu dài và tôi muốn nó kết thúc. Trong tình thế như vậy, thật không phải nếu một trong hai về nhất để người kia về nhì nên tôi thấy giải quyết như vậy là hợp lý. Tôi cho rằng ai cũng thấy cả hai chúng tôi đã mệt và căng thẳng thế nào. Có người thích quyết định này, có người không, nhưng chuyện đã là thế rồi.”
Chức vô địch chia đôi khép lại chuỗi ngày sóng gió của Carlsen. Trước đó khoảng một tuần, anh tuyên bố rút khỏi hai giải Vô địch Thế giới Cờ nhanh và Cờ chớp nhằm phản đối quy định bắt phải thay quần jeans. FIDE khẳng định Carlsen vi phạm quy tắc phục trang Vô địch Cờ nhanh Thế giới do mặc quần jeans, cấm anh thi đấu một vòng và phạt 200 USD. Song, sau khi “thảo luận thành công” với Dvorkovich và nhà tài trợ chính (theo lời Carlsen), anh đã quay lại bảo vệ danh hiệu Vô địch Cờ chớp. Được biết Carlsen là đương kim vô địch cả hai giải đấu trước những lùm xùm trên.
Việc chia sẻ danh hiệu giữa hai kỳ phùng địch thủ dấy lên làn sóng phẫn nộ từ các kỳ thủ hàng đầu thế giới bởi đây là lần đầu tiên có giải cờ vua trao chức vô địch cho hai người.
Kỳ thủ Hikaru Nakamura trong một video trên YouTube có nói: “Đây là tình huống chẳng thể bào chữa được cho Magnus. Tôi không nhớ vụ này có tiền lệ. Thật hết sức phỉ báng khi một kỳ thủ tự tạo ra luật mới rồi tự quyết định: “Rồi đó, giờ chúng ta ai về nhà nấy!””
Theo thông lệ, các ván quyết định có thể kéo dài vô hạn cho đến khi có người thắng cuộc. Quy định FIDE có nhắc đến “trường hợp hay tình huống không thể lường trước” sẽ được chủ tịch tổ chức định đoạt. Và lần này, Dvorkovich đồng ý cho cả hai đạt giải nhất mà không ai có giải nhì. Nakamura bức xúc: “Không thể tin là FIDE lại cho phép chuyện này. Tôi thấy nó quá sai!” Anh không phải kỳ thủ duy nhất bất bình.
Hans Niemann, kỳ thủ bị Carlsen hạ gục ở vòng tứ kết, có đăng dòng tweet: “FIDE từ chỗ truất quyền thi đấu của Carlsen ở vụ lùm xùm về quần jeans giờ đặt ra luật mới. Có vẻ như cơ quan quy định cờ vua đã mất đi tính trung lập. Bây giờ họ chỉ quan tâm kỳ thủ nghĩ gì.” Niemann còn chỉ trích giới cờ vua “như một trò đùa”. Trong khi đó, kỳ thủ Alexandra Botez đăng trên X rằng giải đấu “ngày một nhu nhược”.
Cựu vô địch thế giới Garry Kasparov mỉa mai hơn khi đăng dòng tweet: “Tôi cứ tưởng FIDE phá thế hoà bằng vụ quần jeans cơ đấy.”
Một số khác, trong đó có đại kiện tướng Ivan Sokolov, cho rằng vòng chung kết phải áp dụng hình thức cờ chớp sinh tử (Armageddon) - vốn thường áp dụng sau khi hai đối thủ hoà nhau quá nhiều lần.
Thông cáo của FIDE có đoạn: “Quyết định chia đôi danh hiệu không hề dễ dàng gì. Nó phù hợp với tình huống đặc biệt này và thực tế là cả hai kỳ thủ đều đồng thuận. Đây không phải tiền lệ cho các giải đấu trong tương lai. FIDE đảm bảo cơ chế phá thế hoà lúc nào cũng hợp lý, công bằng, và minh bạch. Nhờ sự việc vừa qua mà quản lý FIDE mới thảo luận được vấn đề cải thiện quy định chung. Mục tiêu của chúng tôi là giữ vững uy tín và mức độ cạnh tranh môn cờ vua nhưng vẫn linh động trước các biến cố khó lường.”
Về phần mình, Carlsen khẳng định đề xuất chia đôi danh hiệu không liên quan gì đến vụ ồn ào quần jeans trước đó, đồng thời bác bỏ tin đồn dàn xếp kết quả. Bài đăng trên X của anh có đoạn: “Tôi chưa bao giờ dàn xếp kết quả hoà ở bất kỳ ván đấu nào trong sự nghiệp. Những gì tôi thấy tại vòng chung kết là hai kỳ thủ cấp cao ngang tài ngang sức nên đều xứng đáng giành chiến thắng.”
Trong khi đó Nepomniachtchi tin rằng vụ việc hy hữu sẽ khiến FIDE suy nghĩ lại về hình thức cờ chớp sinh tử. Anh nói bản thân sẽ không “càu nhàu quá nhiều” về kết quả lần này.
Đây là chức Vô địch Cờ chớp Thế giới thứ 8 của Carlsen - cũng là kỷ lục hiện tại - đồng thời là lần đầu tiên Nepomniachtchi giành được danh hiệu này sau khi để thua Carlsen ở trận chung kết 2014.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)