Ấn tượng là một phong cách vẽ xuất hiện tại Pháp vào cuối thế kỷ 19. Các họa sĩ ấn tượng không phải là một nhóm nghệ sĩ chính thức, mà là một tập thể các họa sĩ tìm kiếm sự công nhận cho các kỹ thuật sáng tạo và cách tiếp cận của họ trong việc sử dụng màu sắc trong nghệ thuật.
Tác phẩm “Waterlilies and Japanese Bridge” của Claude Monet
Họa sĩ ấn tượng
Tác phẩm “Flood at Port Marley” của Alfred Sisley
Có nhiều họa sĩ tham gia vào buổi triển lãm đầu tiên các bức tranh ấn tượng vào năm 1874, nhưng Claude Monet (1840 - 1926), Pierre Auguste Renoir (1841 - 1919), Camille Pissarro (1831 - 1903), Edgar Degas (1834 - 1917), Alfred Sisley (1839 - 1899) và Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec (1864 - 1901) là những nhân vật chính đã hình thành nên trụ cột cho phong trào.
Kỹ thuật vẽ tranh ấn tượng
Tác phẩm “Wheatstacks - End of Summer” của Claude Monet
Các họa sĩ ấn tượng thích thú bởi sự phát triển đương đại trong lý thuyết màu sắc - đã giúp cho các nghiên cứu của họ trong việc hướng đến một phân tích chính xác hơn những ảnh hưởng của màu sắc và ánh sáng trong tự nhiên. Họ từ bỏ ý tưởng thông thường - bóng của một đối tượng được vẽ từ màu sắc của đối tượng đó kết hợp thêm với một số màu nâu hoặc đen. Thay vào đó, họ làm giàu bảng màu với ý tưởng rằng bóng của một đối tượng được chia thành những nét màu bổ sung. Ví dụ, trong một bức tranh ấn tượng, bóng của một quả cam có thể có một số nét màu xanh được vẽ vào để làm tăng sức sống.
Các họa sĩ ấn tượng tìm kiếm cách nắm bắt bầu không khí của một thời gian cụ thể trong ngày hay là tác động của những điều kiện thời tiết khác nhau đến phong cảnh. Để nắm bắt được những ảnh hưởng thoáng qua này, các họa sĩ phải vẽ một cách nhanh chóng.
Kỹ thuật ấn tượng này khiến họ mâu thuẫn với những người bảo thủ ở Viện cơ sở nghệ thuật Pháp - những người coi trọng màu sắc mờ ảo và chi tiết chính xác. Học viện đã không đánh giá cao sự tươi mát của những màu sắc trường phái ấn tượng và năng lượng của phong cách riêng được thể hiện một cách tự nhiên. Tuy nhiên, công chúng dần yêu thích sức sống của những kỹ thuật ấn tượng và trường phái ấn tượng đã phát triển thành phong trào phổ biến nhất trong lịch sử nghệ thuật.
Trường phái ấn tượng và nhiếp ảnh
Tác phẩm “Four Dancers” của Edgar Degas
Theo truyền thống, các họa sĩ thực hiện tác phẩm với đường nét, hình dáng, sắc thái, màu sắc được sắp xếp theo cách dẫn dắt người xem hướng đến tâm điểm của bức tranh. Đây là khu vực quan trọng nhất của bức tranh và thường nằm ở vị trí trung tâm. Một tác phẩm sẽ bị xem là tồi tệ nếu nền hoặc cạnh của bức tranh làm giảm giá trị của tiêu điểm. Đúng như hình thức, những nhà ấn tượng đã phá vỡ quy tắc này.
Thời điểm này, nhiếp ảnh đang trong giai đoạn đầu của sự phát triển. Vì thường có sự khác biệt giữa những gì nhiếp ảnh gia nhìn thấy trong ống ngắm máy ảnh và những gì thực sự xuất hiện trên âm bản, các nhiếp ảnh gia sẽ cắt xén hình ảnh để cải thiện bố cục. Điều này dẫn đến một số cách sắp xếp không bình thường, nhấn mạnh hình dáng ở rìa của bức ảnh. Một số nhà ấn tượng, như Degas trong tác phẩm Four Dancers đã chấp nhận các tác động không đối xứng của việc cắt xén và biến nó thành một đặc điểm nổi bật trong tác phẩm.
Trường phái ấn tượng và nghệ thuật tranh khắc gỗ Nhật Bản
Tác phẩm “The 53 Stations of the Tokaido (no.26)” của Ando Hiroshige
Các mẫu thiết kế táo bạo của tranh khắc gỗ Nhật Bản phổ biến ở Pháp thời điểm đó cũng là một ảnh hưởng đến các họa sĩ ấn tượng. Cách sắp xếp không đối xứng, tương phản giữa những vùng màu phẳng và các mảng hoa văn phức tạp - một cấu trúc bố cục mà các họa sĩ ấn tượng có thể sử dụng để phát triển những ý tưởng của mình về màu sắc.
Trường phái ấn tượng và tranh phong cảnh
Tác phẩm “Gelée Blanche – Hoarfrost” của Camille Pissarro
Các họa sĩ trường phái ấn tượng là nhóm họa sĩ đầu tiên nắm lấy không khí tranh ngoài trời. Điều này một phần là do sự ra đời của sơn ống - lần đầu tiên cho phép các họa sĩ tìm thấy tất cả các thiết bị quanh phòng vẽ của mình chỉ trong một chiếc hộp. Họ thấy cũng cần phải vẽ ngoài trời vì họ quan tâm đến tác động của ánh sáng đối với màu sắc trong tự nhiên. Do đó cảnh quan, cả trong thị trấn và vùng nông thôn đã trở thành đối tượng tự nhiên và có ảnh hưởng nhất đối với họa sĩ ấn tượng.
Trường phái ấn tượng và tranh tĩnh vật
Tác phẩm “Fruits of the Midi” của Pierre Auguste Renoir
Tranh tĩnh vật không mấy phổ biến với các họa sĩ ấn tượng, chủ yếu vì nó không phải là một đối tượng “plein air” (ngoài trời) phù hợp để nắm bắt chất lượng ánh sáng và màu sắc. Tuy nhiên có một vài ví dụ nổi bật như tác phẩm Fruit of the Midi của Renoir - trái cây và rau quả được chọn lựa cẩn thận để tạo ra một loạt các màu sắc rực rỡ trải dài trên quang phổ ấn tượng.
Trường phái ấn tượng và The Salon
Tác phẩm “Impression Sunrise” của Claude Monet
The Salon De Paris
Trong suốt thế kỷ 19, Học viện Mỹ thuật là trụ cột của tổ chức nghệ thuật Pháp và là đơn vị tổ chức triển lãm hàng năm tại Salon de Paris. Ban hội thẩm của Học viện tự cho mình là người bảo vệ các truyền thống nghệ thuật và họ muốn duy trì những giá trị này bằng cách kiểm soát các tiêu chuẩn của tranh vẽ đưa vào các triển lãm Salon. Bất kỳ tác phẩm mới nào thách thức những tiêu chuẩn này sẽ bị loại bỏ và nhiều người trong số các hoạ sĩ trẻ sáng tạo của trường phái ấn tượng đã bị loại ra khỏi triển lãm này.
Salon Des Refusées
Vào năm 1863, một cuộc triển lãm thay thế được gọi là Salon des Refusées được tổ chức trưng bày những bức tranh và tác phẩm điêu khắc bị từ chối bởi triển lãm Salon chính thức. Trớ trêu thay, Les Refusées lại thu hút nhiều sự chú ý hơn so với triển lãm ban đầu và cung cấp nền tảng lý tưởng cho việc thể hiện nghệ thuật ấn tượng đến công chúng.
Tuy nhiên, Salon des Refusées sau đó đã không trở thành một sự kiện thường xuyên. Và vào năm 1874, một số họa sĩ bị loại đã tổ chức một cuộc triển lãm khác trong studio của nhiếp ảnh gia người Paris - Nadar.
Louis Leroy, một nhà báo và nhà phê bình cho tạp chí châm biếm “Le Charivari” đã viết một bài bình luận gay gắt với tựa đề The Exhibition of the Impressionists (Triển lãm ấn tượng). “Ấn tượng” có nghĩa là một thuật ngữ chế nhạo nhằm vào bức tranh của Claude Monet – “Impression: Sunrise”.
Tuy nhiên, tựa đề châm biếm này đã thu hút đối với cả những họa sĩ và công chúng, và cái tên trường phái ấn tượng bắt đầu từ đó. Triển lãm tại Nadar trở thành triển lãm đầu tiên trong số 8 triển lãm ấn tượng từ năm 1874 đến 1886.
Trường phái ấn tượng và sau đó
Tác phẩm “Olive Trees with Yellow Sky and Sun” của Vincent Van Gogh
Trường phái ấn tượng là trào lưu đầu tiên trong nghệ thuật hiện đại và có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển nghệ thuật thế kỷ 20. Như là phong cách mang tính cách mạng nhất, trường phái ấn tượng đã dần dần thâm nhập vào dòng chảy nghệ thuật.
Các họa sĩ như Vincent Van Gogh, Paul Cézanne, Paul Gauguin và Georges Seurat, mặc dù chìm ngập trong những truyền thống của trường phái ấn tượng, nhưng họ đã đẩy ranh giới của phong cách theo các hướng sáng tạo khác nhau, đặt nền móng cho nghệ thuật thế kỷ 20. Để thuận tiện cho lịch sử, những họa sĩ này được mệnh danh là họa sĩ “hậu ấn tượng”, nhưng ngoài ảnh hưởng của trường phái ấn tượng, họ không có nhiều điểm chung. Van Gogh đưa nghệ thuật theo hướng chủ nghĩa biểu hiện, Cézanne theo hướng trường phái lập thể, Gauguin và Seurat hướng tới trường phái dã thú và phong cách phân điểm.
Trần Hồng Điệp
Theo artyfactory.com