Sam Altman (sinh ngày 22/4/1985, Chicago, Illinois) là doanh nhân người Mỹ, Chủ tịch vườn ươm khởi nghiệp Y Combinator từ năm 2014 đến năm 2019 và là Giám đốc điều hành của công ty trí tuệ nhân tạo (AI) OpenAI từ năm 2019. Anh được so sánh với những người có tầm nhìn trong lĩnh vực công nghệ như Steve Jobs, Bill Gates và được biết đến với niềm tin rằng trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) có thể làm bất cứ điều gì mà con người có thể thực hiện.
Sam Altman là Giám đốc điều hành của OpenAI - công ty trí tuệ nhân tạo tạo ra ChatGPT - Ảnh: www.britannica.com/
Thời thơ ấu
Sam Altman sinh ra tại Chicago và chuyển đến ngoại ô St. Louis, Missouri khi còn nhỏ. Từ nhỏ, anh đã bộc lộ năng khiếu về các con số và tính toán. Anh biết mình là người đồng tính nhưng không thổ lộ với bố mẹ cho đến khi thiếu niên.
Loopt và Y Combinator
Altman học ngành Khoa học máy tính tại Đại học Stanford. Năm 2005, sau khi rời Đại học Stanford, anh thành lập Loopt - một ứng dụng cho phép người dùng chia sẻ vị trí với bạn bè. Loopt là một trong những công ty đầu tiên nhận được đầu tư từ Y Combinator. Mặt dù Loopt đã thu hút sự hợp tác với nhà cung cấp dịch vụ không dây như Sprint, ứng dụng này lại không thể thu hút người dùng và năm 2012, công ty ngân hàng Green Dot đã mua lại ứng dụng này với giá 43 triệu USD.
Năm 2011, Altman làm việc bán thời gian với tư cách là đối tác tại Y Combinator, một năm sau anh thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm Hydrazine Capital với anh trai Max Altman. Các nhà sáng lập Y Combinator, Paul Graham và Jessica Livingston đề nghị Altman kế nhiệm chức Chủ tịch của Graham, đến năm 2014 anh nhận lời đề nghị.
Dưới sự dẫn dắt của Altman, Y Combinator củng cố danh tiếng của mình như một nơi để các nhà sáng lập khởi nghiệp học được làm thế nào để xây dựng một công ty thành công. Y Combinator tập hợp các nhà sáng lập hai lần/năm cho một chương trình kéo dài 3 tháng, trong suốt chương trình học họ được cách biến ý tưởng thành một thương vụ có ích. Y Combinator cũng cung cấp 500.000 USD trong quỹ để đổi lấy vốn chủ sở hữu trong công ty. Tại thời điểm Altman thôi giữ chức vụ chủ tịch vào năm 2019, Y Combinator đã giúp khoảng 1.900 công ty, trong số đó có dịch vụ cho thuê phòng AirB, công ty giao hàng Instacart và DoorDash, diễn đàn Reddit và nền tảng phát trực tuyến Twitch.
OpenAI: ChatGPT và sự hỗn loạn
Năm 2015, Open AI được thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận nhằm phát triển AI vì lợi ích nhân loại. Altman và Giám đốc điều hành của Tesla - Elon Musk là đồng chủ tịch của tổ chức. OpenAI khởi đầu với 1 tỷ USD được tài trợ bởi Altman, Musk, doanh nhân người Mỹ Peter Thiel, công ty điện toán đám mây Amazon Web Services cùng với một số nhà tài trợ khác.
Cốt lõi của việc thành lập OpenAI là sự công nhận sức mạnh của trí tuệ nhân tạo và câu hỏi sức mạnh đó sẽ được sử dụng như thế nào.
Năm 2018, Musk nói với Altman rằng Musk nên điều hành OpenAI để có thể bắt kịp với Google. Altman không đồng ý, sau đó Musk rời OpenAI, điều này khiến tổ chức gặp khó khăn do Musk từ lâu đã là người tài trợ cho dự án. Vì phát triển AI đòi hỏi một lượng lớn tài nguyên máy tính nên vào năm 2019, OpenAI thành lập công ty vì lợi nhuận để tài trợ cho dự án của OpenAI nhưng sẽ do hội đồng phi lợi nhuận kiểm soát. Bộ phận phi lợi nhuận của OpenAI sau đó hợp tác với công ty phần mềm của Microsoft để sử dụng dịch vụ điện toán đám mây Azure, đồng thời Microsoft đã tích hợp ứng dụng của OpenAI vào các sản phẩm của mình. Microsoft nắm giữ 49% của OpenAI.
OpenAI đã đạt được nhiều thành tựu vượt bậc với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), được dựa trên số liệu bằng văn bản để đưa ra phản hồi tới người dùng và xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) mà máy tính sử dụng để phản hồi với những yêu cầu được viết bằng ngôn ngữ con người thay vì các ngôn ngữ lập trình đặc biệt. Các mô hình ngôn ngữ tự nhiên của OpenAI sử dụng kiến trúc GPT (Generative Pre-trained Transformer), là nền tảng của 2 sản phẩm phổ biến. DALL-E được giới thiệu vào năm 2021, nhận gợi ý của người dùng (ví dụ như “Klimt đang vẽ những con mèo đội mũ cao bồi đang lắp ráp bộ xương khủng long) và tạo ra những bức tranh dựa trên gợi ý.
Cuối năm 2022, ChatGPT ra đời đã đem AI và khả năng của AGI tới đông đảo công chúng. ChatGPT là một phần mềm giải đáp thắc mắc của người dùng. Những phản hồi nhanh chóng đối với mọi chủ đề và khả năng đáng kinh ngạc của nó khiến nhiều người choáng váng và chỉ trong 5 ngày, hơn một triệu người dùng đã đăng ký.
Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của AI điển hình là ChatGPT gây nhiều mối lo ngại cho các lãnh đạo chính trị. Một tháng sau khi ChatGPT ra đời, Tổng thống Mỹ Joe Biden ban hành pháp lệnh về cách chính phủ Mỹ sử dụng AI như thế nào, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh về an toàn AI với sự tham dự của Altman, Musk, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và những người khác tại sự kiện thảo luận về cách giảm thiểu những vấn đề có thể phát sinh do AI.
Cơ cấu sở hữu của OpenAI bao gồm một hội đồng phi lợi nhuận điều hành một công ty vì lợi nhuận, đã giải tỏa những căng thẳng xung quanh AI - thậm chí tại môi trường công nghệ tân tiến của Silicon Valley. Liệu tầm nhìn của Altman có thể tạo ra một thế giới mà AI có thể làm những việc vượt xa trí tưởng tượng của nhiều người vào những thập niên 2020 hoặc gây bất lợi cho nhân loại? Altman cho rằng những lo ngại nghiêm trọng đã được cường điệu hóa và có thể giải quyết theo thời gian. Cuối cùng, cuộc tranh luận đã bùng nổ thành một cuộc chiến về quản trị doanh nghiệp.
Ngày 17/11/2023, Hội đồng giám đốc của OpenAI đã thông báo Altman thôi giữ chức vụ Giám đốc điều hành bởi vì anh thường không thẳng thắn với Hội đồng quản trị và Chủ tịch hội đồng Greg Brockman cũng sẽ từ chức. Hỗn loạn diễn ra vào những ngày tiếp theo. Hầu hết nhân viên của OpenAi đã ký vào đơn gửi tới thành viên ban lãnh đạo yêu cầu họ từ chức và đe dọa sẽ rời đi trừ khi Altman và Brockman được phục hồi chức vụ. Một thành viên trong Hội đồng quản trị, nhà khoa học máy tính Ilya Sutskever, đã ký vào lá thư và cho biết trên X (tiền thân là Twitter) rằng ông rất hối hận vì đã sa thải Altman.
Ngày 20/11, Giám đốc điều hành của Microsoft - Satya Nadella thông báo rằng Altman và Brockman sẽ lãnh đạo một nhóm nghiên cứu AI tại công ty. Tuy nhiên, việc thỏa hiệp vẫn tiếp tục diễn ra giữa Altman và Hội đồng quản trị của OpenAI. Vào ngày 21/11, tất cả trừ một thành viên hội đồng đã đồng ý từ chức, một hội đồng mới được bổ nhiệm, Altman và Brockman quay trở lại OpenAI. Altman với tư cách là Giám đốc điều hành cũng sẽ trải qua một cuộc điều tra độc lập.
Việt An
(Lược dịch)