(The Conversation) - Ít nhất 40% phụ nữ bị rụng tóc hoặc rụng tóc trong suốt cuộc đời. Đây có thể là rụng tóc từng vùng (rụng tóc từng mảng), rụng tóc do lực kéo hoặc một dạng khác. Những cách khác nhau miêu tả chứng rụng tóc của phụ nữ trong lịch sử nghệ thuật cho thấy nhiều cách được giải thích trong nhiều năm qua.
Bức “Madonna and Child” của Carlo Crivelli được vẽ vào khoảng năm 1490 - Ảnh: Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia
Ví dụ, ở Anh thế kỷ 16 và 17, chứng rụng tóc của phụ nữ đôi khi được hiểu là quả báo cho tội lỗi, bao gồm cả tội ngoại tình.
Tuy nhiên, một số nghệ thuật lịch sử mô tả thái độ trung lập hơn, hoặc thậm chí tích cực hơn đối với chứng rụng tóc của phụ nữ. Trong nghệ thuật tôn giáo hoặc thần thoại, nó đôi khi được lý tưởng hóa như thần thánh.
Bức “Madonna and Child”, được vẽ vào thế kỷ 15 bởi họa sĩ thời Phục Hưng người Ý Carlo Crivelli, mô tả Chúa Giêsu và Đức Mẹ ôm nhau trong một khung cảnh cách điệu bằng vàng. Hai người ngồi sau một bàn thờ tôn giáo được bao quanh bởi những trái cây chín và được trang trí bằng những vầng hào quang. Đức Mẹ Madonna có vầng trán cao và mái tóc vàng buông xõa xuống, đặc biệt là ở thái dương bên phải.
Mối liên hệ giữa chứng rụng tóc và thần thánh này được lặp lại trong một tác phẩm của một nghệ sĩ người Ý thời Phục Hưng khác, Cosmè Tura. Bức “Madonna và Mary Magdalene” của ông (khoảng năm 1490) mô tả cả hai mẹ con với vầng trán nổi bật.
Một tác phẩm đất nung tráng men do nhà điêu khắc người Ý - Andrea della Robbia tạo ra vào năm 1475 có tên “Prudence”, một hiện thân của đạo đức Cơ Đốc giáo, trong vai một người hai đầu không có tóc.
Tác phẩm “Prudence” của Andrea della Robbia (khoảng năm 1475) mô tả một nhân vật hai đầu, không có tóc - Ảnh: Coscia Joseph/Viện bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan
Chứng hói đầu ở phụ nữ được cho là có liên quan đến thần thánh vì nhiều lý do. Nó loại bỏ sự nhấn mạnh về ngoại hình cá nhân để hướng tới những ưu tiên sâu sắc hơn, tinh thần hơn. Nhưng việc cạo đầu có chủ ý cũng đóng một vai trò nào đó. Đối với một số người theo tôn giáo, chẳng hạn như các nữ tu Phật giáo và những người vợ Do Thái giáo Haredi, đầu hói được cho là thanh khiết hơn và việc cạo đầu có thể là một nghi lễ hiến tế thông thường.
Những miêu tả cổ xưa
Tác phẩm nghệ thuật trên tường lăng mộ của Pharaoh Ai Cập cổ đại, Akhenaten, người trị vì từ năm 1351 đến 1334 trước Công Nguyên, mô tả hai cô con gái của ông, khỏa thân và đầu trọc. Cạo đầu cũng như chứng hói đầu tự nhiên là phổ biến ở người Ai Cập cổ đại, bao gồm cả phụ nữ.
“Two Princesses” đến từ Ai Cập vào thế kỷ 14 trước Công nguyên - Ảnh: Viện bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan
Trên thực tế, người Ai Cập cổ đại có những thuật ngữ riêng biệt về chứng rụng tóc ở nam và nữ. Điều này chứng tỏ chứng hói đầu, cạo đầu và đội tóc giả phổ biến như thế nào đối với cả hai giới tính ở thời Ai Cập cổ đại.
Và không chỉ có Ai Cập. Cạo một phần và toàn bộ tóc từ lâu đã trở nên phổ biến ở phụ nữ trên khắp Châu Phi cận Sahara. Như một du khách đã quan sát thấy cư dân của Vương quốc Issini (Ghana ngày nay) vào thế kỷ 18: “Một số người chỉ cạo nửa đầu… Những người khác để lại những mảng rộng ở chỗ này chỗ kia mà không cạo hết”.
Rụng tóc thời Trung Cổ và Phục Hưng
Bức tranh thế kỷ 15 - “Portrait of a Woman with a Man at a Casement” của họa sĩ người Ý, Fra Filippo Lippi, mô tả hình ảnh quý phái của một người phụ nữ đối mặt với một người đàn ông. Cô có vầng trán nổi bật và đường chân tóc cao.
Bức “Portrait of a Woman with a Man at a Casement” - một bức tranh thế kỷ 15 của Fra Filippo Lippi - Ảnh: Viện bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan
Sự xuất hiện của những đường chân tóc phía trước lõm vào ở Châu Âu thời Trung Cổ và Phục Hưng có thể được xem là thịnh hành và thậm chí được coi là dấu hiệu của sự thông minh, khuyến khích phong tục cạo trán và nhổ lông mày.
Nữ hoàng Anh thế kỷ 16, Elizabeth I, thường được vẽ theo cách này. Một bức chân dung sơn dầu không ghi ngày tháng của Quốc vương Anh mô tả bà trong bộ áo choàng nạm đá quý, mạng che mặt nạm ngọc trai và vầng trán nổi bật.
Rụng tóc thời hiện đại
Các quảng cáo và nghiên cứu ngày nay có xu hướng chỉ thảo luận về chứng rụng tóc thông qua các thuật ngữ y tế, như một loại bệnh có hại. Một bài báo gần đây của BBC đề cập đến những người mắc chứng rụng tóc từng vùng là “bệnh nhân” và trải nghiệm của họ về bệnh này là “thách thức sâu sắc”. Điều này chắc chắn phản ánh một số kinh nghiệm, nhưng không phải của những người giải thích tình trạng rụng tóc của mình một cách trung lập hơn hoặc thậm chí là tự hào.
Các sản phẩm dược phẩm và mỹ phẩm được quảng cáo là phương pháp điều trị “cần thiết”. Một loại thuốc mới được cấp phép, litfulo hoặc ritlecitinib, đã được ca ngợi là “phương pháp điều trị đầu tiên” và “thuốc” cho chứng rụng tóc. Nhưng vì nhiều dạng rụng tóc không được phân định rõ ràng và vì “các phương pháp điều trị” được cung cấp có hiệu quả hạn chế và các vấn đề tiềm ẩn về an toàn nên đây không phải là phản ứng mặc định. Ví dụ, Cơ quan Y tế Châu Âu lưu ý rằng ritlecitinib giúp tóc mọc lại 80% nhưng chỉ ở 36% số người dùng nó. Khoảng 10% có nguy cơ bị tiêu chảy, mụn trứng cá và viêm họng.
Một nghiên cứu khác lưu ý rằng các loại thuốc trị rụng tóc tương tự, hoạt động thông qua ức chế miễn dịch, dường như chỉ có tác dụng nếu dùng liên tục, tuy nhiên tính an toàn lâu dài của chúng vẫn chưa được thiết lập.
Những mô tả về chứng rụng tóc trong suốt lịch sử nghệ thuật là lời nhắc nhở về nhiều cách nhìn phức tạp về chứng rụng tóc của phụ nữ. Đôi khi được sử dụng như một cách để làm phụ nữ xấu hổ, đôi khi được tôn sùng như một dấu hiệu của thần thánh, sự thật là việc rụng tóc thực sự không nói lên điều gì về giá trị, đạo đức hay địa vị của người phụ nữ.
Hồng Nhung
(Lược dịch)