Trong những căn phòng khói mù mịt, lửa cháy bừng bừng, người ngoài không dám xông vào, người bên trong không thể thoát ra, nhưng cảnh sát chữa cháy lại khác. Họ xông vào những căn phòng, lửa cháy dữ dội, nóng như thiêu đốt, để cứu người dân khỏi bàn tay của tử thần.

Cảnh sát chữa cháy cũng là người, vì sao lại có thể xông vào đám cháy mà người bình thường không cách nào vào được? Lý do quan trọng nhất là họ mặc đồng phục chữa cháy đặc thù. Đồng phục chữa cháy có rất nhiều công năng đặc thù, vừa phòng cháy, chịu nhiệt, chống nước nhưng lại thoáng mát, lại có thể chống ăn mòn bởi các hóa chất như acid, kiềm, hơn nữa còn có tác dụng chống tĩnh điện ở mức độ nhất định. Không chỉ thế, đồng phục chữa cháy rộng, dày, bền chắc còn có thể đảm bảo cảnh sát chữa cháy mặc lên thoải mái, thao tác linh hoạt. Đồng phục chữa cháy có những công hiệu đặc thù như thế rốt cuộc là có bí mật gì?

Đồng phục mà cảnh sát chữa cháy mặc hiện nay không phải chỉ có một lớp, mà có tới mấy lớp: lớp phản xạ ngoài cùng, lớp chống thấm nước ở giữa, lớp cách nhiệt ở bên trong, ...

Lớp phản xạ thực ra được quét một lớp kim loại nhôm trên bề mặt trang phục, chính lớp kim loại mỏng này có thể phản xạ lại đa số bức xạ nhiệt trong đám cháy. Lớp chống thấm nước được làm từ teflon (C2F4)n, đây là một loại polymer có tính ưu việt, không bị ướt khi gặp nước, cũng không bị nở ra. Không chỉ thế, nó còn có thể chịu được nhiệt độ thấp đến -269oC và cao đến 250oC, hơn nữa lại không sợ acid mạnh và kiềm đậm đặc, cho dù là chất có tính ăn mòn cực mạnh như nước cường toan cũng không làm gì được nó. Ngoài ra, teflon có tính cách điện rất tốt, vừa không chịu ảnh hưởng bởi sóng điện từ, cũng không thay đổi theo nhiệt độ, nên được mệnh danh là “ông vua polymer”.

Lớp cách nhiệt bên trong đồng phục chữa cháy cực kỳ quan trọng, thông thường được chế tạo từ sợi chống cháy. Đây là một loại sợi tổng hợp, có hai đặc điểm lớn là chịu được nhiệt độ cao và tính năng chống cháy mạnh. Sợi tổng hợp để chế tạo lớp cách nhiệt trong đồng phục chữa cháy là sợi nomex. Trong phân tử của nó có gốc amid và vòng benzene. Nếu gốc amid nằm ở vị trí liên kết trong vòng benzene, thì liên kết vòng benzene không tham gia phản ứng cộng, mà rất dễ hoạt động tự do, vì thế các liên kết đại phân tử thể hiện kết cấu có tính mềm dẻo, nhưng kết cấu kết cấu hóa học đặc biệt ổn định. Khi nhiệt độ cao hơn 400oC, bề mặt sợi nomex bị than hóa, chính lớp than hóa này lại phát huy vai trò cách nhiệt, kéo dài tốc độ than hóa của sợi, vì thế đạt được hiệu quả phòng nhiệt tốt. Một số sợi tổng hợp khác cũng có thể cho thêm vào chất phòng cháy, để mang lại tính năng phòng cháy cho sợi tổng hợp. Đa số các chất phòng cháy là các hợp chất lấy phosphorus làm nguyên tố trung tâm, vai trò là tạo ra vật chất ở trạng thái thủy tinh khi bị phân giải ở nhiệt độ cao, để bao bọc trên bề mặt các hợp chất sợi tổng hợp, hình thành một lớp bảo vệ chặt kín, nên đạt được mục đích phòng cháy.

Phan Thị Ngọc Trinh
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu