Paclobutrazol là hợp chất hóa học bao gồm một vòng triazole và một vòng benzen-chloro liên kết với một mạch cacbon mở, dùng để điều hòa sinh trưởng ở thực vật bằng cách ức chế sự tổng hợp gibberellin.
1. Vai trò của Paclobutrazol
Paclobutrazol được hiểu và sử dụng như một hormone điều khiển các tế bào sinh trưởng của cây trồng như ngắn lóng, tăng khả năng đẻ nhánh, thúc đẩy sự ra hoa, đậu trái mùa nghịch, làm chậm tăng trưởng của cây trồng.
Trong quá trình sinh tổng hợp gibberellin của thực vật, ent-kaurene oxidase là một enzyme quan trọng giúp chuyển đổi chất chuyển hóa trung gian, ent-kaurene, thành axit ent-kaurenoic, sau đó được xử lý thêm bởi các enzyme khác để tạo ra các gibberellin khác nhau. Vì Paclobutrazol ức chế hiệu quả hoạt động của ent-kaurene oxidase để ngăn chặn quá trình sinh tổng hợp gibberellin trong thực vật.
Từ đó, Paclobutrazol được áp dụng rộng rãi và được sử dụng trên hoa, trái cây, rau và các loại cây trồng khác để thúc đẩy sự ra hoa và đậu trái, đồng thời điều chỉnh sự sinh trưởng của cây trồng và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến nấm bệnh.
Đặc biệt, xử lý cây trồng ở thời điểm cây đâm chồi bằng Paclobutrazol, đảm bảo trái sẽ không bị chậm phát triển mà sẽ lớn tròn đều.
2. Tác hại của Paclobutrazol
Vì nhu cầu tiêu thụ quanh năm các nhóm cây ăn quả như xoài, nhãn, sầu riêng,… hiện nay, paclobutrazol được sử dụng rộng rãi một cách quá mức tại các nhà vườn, làm cho đất trồng bị tồn dư một lượng paclobutrazol khá lớn.
Ngoài ra, việc lạm dụng paclobutrazol trong thời gian dài dẫn đến tình trạng cây chậm phát triển, trở nên còi cọc và sức chống chịu kém.
Do thiếu các nhóm chức phân cực nên paclobutrazol rất khó tan trong nước nhưng rất dễ liên kết với các vị trí kỵ nước trong dung môi hữu cơ.
Vòng chlorobenzene của paclobutrazol có thể bị dị hóa, nhưng vòng 1,2,4 trizole có khả năng chống lại sự phân giải của vi sinh vật.
Việc phá hủy paclobutrazol bằng phương pháp phi sinh học diễn ra trong đất rất khó bởi vì độ bay hơi của paclobutrazol rất thấp (1 µPa) và chúng thường lưu tồn trong đất ở thời gian rất lâu.
Thời gian phân hủy Paclobutrazol
Nếu sử dụng hàm lượng cao Paclobutrazol cho cây ăn quả của mùa vụ trước thì dư lượng Paclobutrazol trong đất ở những năm tiếp theo sẽ cực kỳ cao. Bởi vì Paclobutrazol vẫn hoạt động trong đất một thời gian dài và thời gian bán phân hủy (thời gian để phân huỷ một nửa lượng đã sử dụng) cũng thay đổi theo loại đất và điều kiện khí hậu địa phương.
Paclobutrazol có thời gian bán hủy từ 43 đến 618 ngày (trung bình 182 ngày) trong đất ở điều kiện hiếu khí. Thời gian bán hủy thực tế phụ thuộc vào các điều kiện vật lý và sinh học, bao gồm nhiệt độ xung quanh, độ chặt của đất và thành phần vi sinh vật đất.
Trong nước bề mặt, thời gian bán phân hủy của Paclobutrazol là 164 ngày. Do đó, Paclobutrazol thể hiện tính ổn định hóa học cao và sự phân hủy của nó phần lớn không bị ảnh hưởng bởi các điều kiện axit, bazơ hoặc trung tính.
Nguyễn Thị Diễm
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu