- Theo Xuân Diệu, con người là trung tâm của thế giới, nhưng đó là một thế giới đầy biến dời, đổi thay. Đây cũng chính là quan niệm nghệ thuật đáng chú ý trong thơ ông. Trong quan niệm của ông, hình như không có gì là vĩnh cửu mà tất cả đều có thể biến dời.

- Ý thức về sự đổi thay dẫn đến một quan niệm khác trong thơ Xuân Diệu là khẳng định thực tại. Bởi lẽ mọi vật đều biến dời thì thực tại là cái có ý nghĩa nhất. Ông say sưa với thực tại và đếm từng giây, từng phút để tận hưởng nó.

- Với những quan niệm đó, ông nhìn thấy vẻ đẹp của thế giới tràn đầy nơi con người, nơi tạo vật. Nhưng cái đẹp trong mắt ông phải luôn là cái đẹp tươi nguyên, mới mẻ. Điều đó đã tạo nên cái nhìn rất trẻ trung trong thơ ông. Ông là nhà thơ viết rất nhiều về tuổi trẻ vì trong quan niệm của ông, tuổi trẻ là nơi bắt đầu của đời người, cũng chính là vẻ đẹp của cuộc đời.

- Là thi sĩ của thời đại, Xuân Diệu không thể không nhìn thế giới bằng cái nhìn của thời đại mình. Đó là cái nhìn nghiêng về phía đề cao con người cá nhân. Ở thơ Xuân Diệu, ý thức về con người cá nhân phát triển hơn bao giờ hết. Con người trong thơ ông đã trở thành trung tâm của vũ trụ. Đó là con người ý thức đến độ nghênh ngang, ngạo nghễ. Đó là con người khát sống, không lùi bước trước cuộc đời.

- Những quan niệm ấy đã tạo nên một “chất Xuân Diệu” rất riêng trong thơ ông, xác lập vị trí quan trọng của ông trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại.

Trần Liêu Minh Triết
Giáo viên Văn học - Trường Quốc tế Á Châu