Nồi để xào nấu, muôi để đảo rau và dao để cắt rau đều được làm bằng sắt. Nhưng sắt dùng để chế tạo chúng lại không giống nhau.

Sắt dùng để chế tạo nồi được gọi là gang. Gang cực kì giòn, đập mạnh là vỡ, vì thế không thể trực tiếp dùng gang để uốn thành nồi. Trong các nhà máy, đều phải làm nóng chảy gang, sau đó đổ vào khuôn để đúc, vì thế thường được gọi là nồi đúc.

Muôi để đảo rau lại được chế tạo từ thép sôi. Nó dẻo chứ không giòn như gang. Người ta thường dùng những chiếc búa lớn để cán thép sôi, chế tạo chúng thành các loại vật dụng.

Dao lại không được chế tạo từ sắt mà từ thép. Thép rất sắc và có thể cán, người ta có thể cán, ép, cắt chúng, để tạo thành các loại máy cơ khí và dụng cụ.

Gang, thép sôi và thép nhìn có vẻ không khác nhau là mấy, vậy sao tính chất lại khác nhau nhiều như thế?

Nguyên nhân của sự khác nhau này nằm ở vi lượng carbon có trong gang, thép. Hàm lượng carbon trong gang cao, nên cứng và giòn, không thể rèn để thay đổi hình dạng của chúng; thép sôi có hàm lượng carbon thấp nên rất dẻo; trong khi thép có hàm lượng carbon vừa phải, nên có độ cứng vừa đủ, cũng dẻo và có thể rèn được.

Về mặt công nghệ sản xuất, gang được sản xuất trong lò cao (lò thổi, lò luyện sắt), thép sôi được sản xuất trong lò luyện thép (lò quay, lò điện).

Phan Thị Ngọc Trinh
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu