Bức tượng Nữ thần tự do là một món quà của chính phủ Pháp dành tặng cho thành phố New York, Hoa Kì vào năm 1885. Sự ra đời của bức tượng có sự đóng góp của nhà thiết kế Gustave Eiffel (người thiết kế ra tháp Eiffel tại Paris), sau đó nó được chia nhỏ thành 350 miếng nhỏ và đóng trong 214 thùng để Hải quân Pháp đưa tới Hoa Kì.

• Bức tượng Nữ thần tự do có thành phần chủ yếu từ đồng - copper do đó màu sắc nguyên bản của nó có màu nâu - tựa như đồng xu. Tuy nhiên, chỉ 30 năm sau, màu sắc của bức tượng đã chuyển hoàn thành sang màu xanh lục - hay còn gọi là màu xanh oliu. Đó là kết quả của một chu trình trình oxide hóa đầy thú vị.

• Bước đầu tiên, các nguyên tử Cu có tính khử sẽ nhường electron cho oxygen O₂ không khí để tạo thành Cu₂O - cuprite có màu đỏ gạch. Tiếp theo chính cuprite vẫn có tính khử tiếp tục bị oxid hóa để chuyển hóa thành CuO - tenorite có màu đen.

• Tiếp theo, chúng ta phải vặn lại guồng quay của bánh xe thời gian ngược về đầu thế kỉ XX, sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp đã khiến bầu không khí của New York tràn ngập khí sulfur dioxide SO₂. Các cơn mưa acid đã biến đổi CuO thành Cu₄SO₄(OH)₆ - brochantite có màu xanh lục. Ngoài ra, những cơn sóng mang theo nước muối từ biển tiến hành phản ứng trao đổi ion quy mô ngoài đời thực - biến đổi Cu₄SO₄(OH)₆ thành CuCl₂ có màu xanh lục, tất cả đã khiến cho bức tượng Nữ thần tự do có màu sắc như ngày nay.

Việt Nam cũng đã từng có bức tượng Nữ thần tự do nhỏ hơn, từng được đặt trên nóc tháp Rùa ở hồ Hoàn Kiếm Hà Nội, biểu trưng cho chế độ thực dân nhưng đã bị giật đổ vào năm 1945 dưới thời chế độ Trần Trọng Kim, sau 8 năm lưu kho đã được hiến tặng nấu chảy thành chuông Phật.

Nguyễn Như Mai Hương
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu