Nhà hát Vũ kịch Bang Antalya (DOB) sẽ khai màn vở opera “Murat IV” kể về cuộc đời vị Sultan Ottoman Murad IV. Vở kịch diễn ra trong khuôn khổ Festival Opera Quốc tế tại Istanbul lần thứ 13. Buổi diễn được tổ chức tại Sân khấu Open Air tại Trung tâm Quốc hội Haliç lúc 9 giờ tối ngày 23/7.
Một cảnh trong vở “Murat IV” - Ảnh: dailysabah
Cha đẻ vở opera “Murat IV” là Okan Demiriş, nhà sáng tác opera, soạn nhạc, và nhạc trưởng đại tại người Thổ Nhĩ Kỳ, qua đời vào năm 2010. “Murat IV” kể về vị Sultan Ottoman Murad IV, người lên ngôi khi chỉ mới 11-12 tuổi. Engin Suna sẽ vào vai vị Sultan, Arzu Yaman vào vai bà mẹ Kösem Sultan, còn Umut Tarık Akça vào vai Đại Tể tướng Topal Recep Pasha.
Özgür Usta chịu trách nhiệm phần thiết kế sân khấu; Gazal Erten phần thiết kế phục trang; và Mustafa Eski phần thiết kế ánh sáng. Kịch bản vở opera thuộc quyền sở hữu của Turan Oflazoğlu. Vị đạo diễn biến tấu lại kịch bản cho phù hợp với phông nền và phục trang là Haldun Özörten.
Từ khi khai màn lần đầu tiên tại Istanbul vào ngày 03/5/1980, vở “Murat IV” đã được diễn lại gần 200 lần trước khán giả Thổ Nhĩ Kỳ lẫn quốc tế, lần nào cũng cháy vé. Lần công diễn quốc tế đầu tiên của vở kịch này diễn ra tại Trung tâm Văn hoá Atatürk (AKM), được Demiriş đạo diễn, với sự góp mặt của Mustafa Iktu trong vai Sultan Murad và giọng nữ cao Leyla Demiriş trong vai bà mẹ Kösem Sultan.
Một cảnh trong vở “Murat IV” - Ảnh: dailysabah
Nhà soạn nhạc Demiriş nổi tiếng với nhiều sáng tác trong đó có các vở opera. Ông góp phần quan trọng vào việc hình thành nền opera Thổ Nhĩ Kỳ, nhờ những tác phẩm đối thoại nhẹ nhàng với khán thính giả. Không chỉ là một vở opera nổi trội trong kho tàng nhạc kịch của Thổ Nhĩ Kỳ, “Murat IV” còn là câu chuyện về thời kỳ chinh phạt của Đế quốc Ottoman hùng mạnh trong lịch sử.
Sultan Murad - người cầm quyền suốt nhiều năm liền thông qua triều nhiếp chính của mẹ ông, bà Kösem Sultan, cùng các đại tể tướng - là vị thủ hiến thứ 17 của Đế quốc Ottoman. Tuy có tâm hồn thi sĩ và nghệ thuật lãng mạn, ông vẫn sẵn sàng nắm những trọng trách khó khăn khi đối mặt với các biến động xã hội. Lên ngôi khi còn quá trẻ, ông phải chịu nhún nhường trước áp lực từ mẹ mình, Kösem Sultan, trong một thời gian dài. Những áp lực này, pha trộn với tâm hồn thi vị và bản lĩnh bạo tàn khiến nội tâm ông lúc nào cũng đầy bão tố.
Khi đến tuổi thành niên, vị sultan từng bước lấy lại ngôi vương của mình, từng bước dẹp loạn trong khắp đế quốc rộng lớn. Thực hiện những cuộc chinh chiến vĩ đại nhất trong lịch sử, Sultan Murad IV còn được biết đến với biệt danh “Kẻ chinh phạt Thành Bagdad”. Vị sultan có nền học vấn sâu sắc, yêu thích khoa học và âm nhạc, qua đời ở tuổi 28, sau 5 năm chống chọi bệnh gout.
Vở opera lấy bối cảnh quân đội Janissary và Sipahi được Topal Recep Pasha chống lưng nên nổi dậy làm loạn. Chúng lấy chuyện cách chức Hüsrev Pasha làm cái cớ mà xông vào chiếm đóng Điện Topkapi. Triệu hồi Sultan Murad đến họp khẩn, phiến quân mong muốn gặp vị thủ hiến trực tiếp và yêu cầu được trao cho các nhân sĩ trong triều.
Trong cuộc họp, Sultan Murad truất ngôi Đại Tể tướng Hafiz Pasha, song không dung thứ việc Hafiz Pasha bị giết. Phiến quân thúc ép Sultan Murad đưa Topal Recep Pasha lên làm đại tể tướng. Kösem Sultan cũng giúp Recep Pasha một tay. Khi phiến quân ra lệnh cho vị sultan giao nộp Hafiz Pasha, Murad bảo cựu đại tể tướng hãy chạy đi. Không muốn đẩy vị sultan vào thế khó, Hafiz Pasha trăn trối rằng Sultan Murad hãy nuôi con ông cho tốt rồi hy sinh.
Một cảnh trong vở “Murat IV” - Ảnh: dailysabah
Trong khi đó, Recep Pasha thông đồng với Kösem Sultan hạ bệ Sultan Murad. Kösem Sultan cũng mong muốn đưa con trai riêng của bà, Hoàng tử Kasim lên thế ngôi.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)