Tháp Minaret tọa lạc tại huyện Shahrak, phía Tây Afghanistan trên bờ sông Hari, cách thành phố Herat khoảng 215 km về phía đông.
Được xây dựng từ thế kỷ 12, tòa tháp có chiều cao 65 mét so với các thung lũng gồ ghề xung quanh. Minerat là công trình duy nhất còn lại từ đế chế Ghurid - vương triều cai trị Afghanistan và các địa phận của miền Bắc Ấn Độ, từ Kashgar đến Vịnh Ba Tư trong thế kỷ 12 và 13. Ngọn tháp được xây dựng vào năm 1194 bởi vị vua vĩ đại Sultan Ghiyas ud-Din (1153-1203). Vị trí của nó có thể được xem như cột mốc đánh dấu thành phố cổ Firuzkuh, nơi cư trú vào mùa hè của các hoàng đế Ghurid.
Tháp Minerat ở Jam bao gồm bốn trục hình trụ thon xếp chồng lên nhau, được xây dựng trên một chân đế hình bát giác và xây dựng bằng gạch nung gắn kết bằng vữa vôi. Bên ngoài của tháp được bao phủ hoàn toàn bằng họa tiết trang trí hình học với những chữ viết sơ khai của người Ả Rập màu ngọc lam. Xung quanh tháp là các tảng đá khắc chữ Do Thái cổ từ thế kỉ 11 đến thế kỷ thứ 12 trên đồi Kushkak, những di tích của các lâu đài và tòa tháp triều đại Ghurid trên bờ sông Hari.
Tháp Minaret có thể được tiếp cận thông qua một cầu thang xoắn ốc kép chạy từ chân đế hình bát giác lên đến đỉnh, uốn lượn như cấu trúc DNA xoắn kép. Cầu thang kết thúc tại một căn phòng mở, từ đó bạn có thể nhìn ra toàn bộ con sông. Từ căn phòng này sẽ có một cầu thang thứ hai tiếp tục dẫn lên khu vực cửa trời ở chóp tháp.
Minaret giữ vị trí là tòa tháp bằng gạch cao nhất thế giới cho đến khi Qutub Minar ở Delhi được xây dựng cũng bởi vương triều Ghurid vào thế kỷ 20. Tháp Minaret ở Jam nằm trong một nhóm khoảng 60 tòa tháp giáo đường được xây dựng giữa thế kỉ 11 và thế kỷ thứ 13 ở Trung Á, Iran và Afghanistan. Đây được xem như là biểu tượng chiến thắng của Hồi giáo đối với các ngoại giáo khác. Những tòa tháp khác chỉ đơn giản được sử dụng như tháp canh hoặc để đánh mốc biên giới.
Có dấu hiệu cho thấy Minaret được xây dựng cùng một nhà thờ Hồi giáo mà Juzjani, nhà ghi chép biên niên sử Ghurid cho là đã bị cuốn trôi trong một cơn lũ quét vào thời điểm trước khi quân Mông Cổ vây hãm. Nghiên cứu khảo cổ học đã tìm thấy bằng chứng của một tòa nhà lớn bên cạnh tháp và trầm tích sông trên bề mặt lát bằng gạch nung.
Sau cái chết của vua Ghiyas ud-Din, em trai ông là Muiz ud-Din nối ngôi nhưng đế quốc Ghurid bắt đầu suy yếu dần và bị buộc phải nhượng lại lãnh thổ cho Đế quốc Khwarezm. Người cai trị cuối cùng của triều đại đã bị bắt và tử hình vào năm 1215. Thị trấn Firuzkuh cũng được cho là đã bị phá hủy bởi quân Mông Cổ trong năm 1222.
Sự tồn tại của Minaret không được thế giới biết đến cho đến khi nhà địa lý Thomas Holdich báo cáo nó vào năm 1886 khi làm việc cho Ủy ban Ranh giới Afghanistan. Tuy nhiên sau đó nó vẫn không nhận được sự chú ý trên thế giới cho đến năm 1957 nhờ vào công trình của hai nhà khảo cổ học người Pháp. Tháp Minaret một lần nữa bị lãng quên trong cuộc xâm lược của Liên Xô vào năm 1979.
Tháp Minaret ở Jam được UNESCO công nhận trở thành di sản thế giới đầu tiên của Afghanistan vào năm 2002.
Quỳnh Như
Theo amusingplanet.com