Vào đầu tháng 4 năm 2019, Nhật Bản đã ra lệnh thu hồi toàn bộ 18.168 chai tương ớt nhập khẩu từ Việt Nam, do có chứa chất phụ gia bị cấm dùng trong sản xuất tương ớt ở Nhật.
Dựa vào kiến thức hoá học, hãy cho biết những chất cấm phụ gia đó là gì? Vì sao lại bị cấm? Và vì sao lại không bị cấm ở Việt Nam?
Phụ gia bị cấm là axit benzoic (C6H5COOH) và nhóm muối benzoat (natri benzoat hoặc kali benzoat). Chất này vẫn nằm trong danh mục chất bảo quản cho phép của Uỷ ban tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế.
Tuy nhiên, tiêu chuẩn quy định hàm lượng cho phép của các nước khác nhau, tương ớt Chin-su vi phạm khoản 2 điều 11 Luật vệ sinh thực phẩm Nhật do axit benzoic không được cho phép sử dụng trong tương ớt ở Nhật Bản.
Axit benzoic là chất được sử dụng để chống nấm mốc trong thực phẩm và được phép sử dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Hiện nay, các nước chưa tìm được chất nào thay thế nên vẫn đang dùng axit benzoic trong thực phẩm.
Nếu để axit benzoic vào cơ thể với hàm lượng nhiều, cơ thể sẽ bị ảnh hưởng vì glucocol dùng để tổng hợp protein sẽ bị mất do tác dụng với axit benzoic để giải độc. Ngoài ra, axit benzoic có thể tác động hệ hô hấp và hệ thần kinh trung ương, gây kích ứng mắt.
Mặt khác, axit benzoic và các benzoate khi gặp vitamin C có trong thực phẩm và thức uống sẽ tạo phản ứng sinh ra benzene, mà benzen là chất được xác định gây ung thư.
Trong trường hợp tương ớt, lý do là ớt có hàm lượng vitamin C rất cao (hàm lượng C của ớt gấp 3 lần của cam tính trên cùng trọng lượng tương ứng). Do đó, sẽ có nguy cơ axit benzoic trong tương ớt phản ứng với vitamin C tạo ra benzene gây ung thư, một điều đã được khoa học chứng minh từ lâu.
Trương Thị Minh Nghĩa
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu