Năm 1984, tại Đại học Leicester (Anh), nhà di truyền học Alec Jeffreys đã phát minh ra kỹ thuật nhận diện bằng ADN. Lúc đó, cảnh sát Anh đang điều tra vụ án 2 thiếu nữ bị hiếp dâm và giết chết. Cảnh sát đã lấy máu của hơn 5.000 người đàn ông trong độ tuổi 13-30 sống ở 3 ngôi làng quanh nơi xảy ra án mạng. Sau khi phân tích và đối chiếu, cảnh sát nhận thấy mẫu ADN của anh thợ nướng bánh mỳ Colin Pitchfork giống với mẫu ADN trong tinh dịch thu được từ xác nạn nhân.
Bị kết án tù chung thân, Pitchfork trở thành tội phạm đầu tiên bị bắt nhờ giám định ADN. Kể từ đó, kết quả xét nghiệm ADN đã được chấp nhận là một bằng chứng trước tòa ở nhiều nước trên thế giới và đã giúp ích một cách hữu hiệu cho các cơ quan thi hành pháp luật.
Trái ngược với Pitchfork là trường hợp của Rodney Buckland. ADN đã cứu cậu thanh niên 17 tuổi này. Thoạt đầu, Buckland bị bắt vì bị nghi ngờ dính líu đến một vụ án mạng. Nhưng sau đó cậu đã trở thành người đầu tiên trong lịch sử được minh oan nhờ ADN.
(Trích VNExpress, 2017)
a. Theo em, nhà di truyền học Alec Jeffreys đã dựa vào đặc điểm nào của ADN để phát minh ra kỹ thuật nhận diện bằng ADN?
b. Sau khi đọc đoạn thông tin trên, một bạn học sinh đã thắc mắc rằng: “ADN chỉ được cấu tạo từ 4 loại nuclêôtit, vậy tại sao ADN của mỗi người lại khác nhau?” Em hãy giải thích cho bạn học sinh này hiểu.
c. Nếu em là người phụ trách vụ án giết người và đang tìm hung thủ, em sẽ tìm kiếm thứ gì để có thể tiến hành giám định ADN? Cho ít nhất 3 mẫu để giám định ADN.
a. ADN được cấu tạo từ các đơn phân là nuclêôtit. Mỗi ADN thường có các đoạn trình tự lặp lại của các cặp nuclêôtit trên vùng không mã hoá được gọi là chỉ số ADN. Đặc điểm của chỉ số ADN là tính chuyên biệt cao theo từng cá thể, xác suất chỉ số ADN của 2 người hoàn toàn giống nhau 1/1020.
b. Với 4 loại nuclêôtit có thể tạo ra vô số phân tử ADN khác nhau về số lượng, thành phần và trật tự sắp xếp của các đơn phân này. Do đó ADN của mỗi người khác nhau.
c. Có thể thu mẫu tinh dịch, tóc, da, nước bọt, máu....để giám định ADN.
Mai Hữu Phương
Giáo viên Sinh học - Trường Quốc tế Á Châu