Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà đạo đức chân chính, bởi suốt cuộc đời Người không ngừng tự hoàn thiện mình theo lý tưởng chân – thiện – mỹ, gương mẫu thực hiện cần - kiệm - liêm - chính, chí công vô tư; có nếp sống giản dị, khiêm tốn, thanh cao, có lòng nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu và là biểu tượng mẫu mực của giáo dục đạo đức và thực hành đạo đức. Cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh là sự kết hợp giữa đức và tài, là sự hòa nhập giữa trí tuệ và kiến thức, phẩm chất và năng lực, là sự nỗ lực cống hiến quên mình cho lý tưởng cao cả vì con người. Người khẳng định: “Nó là đạo đức mới, đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người”. Từ đó có thể nhận thấy các phẩm chất công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn đều là các yếu tố không thể thiếu trong ngũ đức của cán bộ, Đảng viên.
Công minh là đòi hỏi sự công bằng, sáng suốt. Như chuyện xảy ra vào tháng 10/1948, sau khi nghe báo cáo lại kết quả thanh tra, kiểm tra nội vụ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi một bức thư tay cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp Vũ Đình Hòe, Người viết: “Việc ân xá, ân sám ở Thái Bình như thế là xong. Ông Giám đốc Nguyễn Văn Huyên tỏ ra tận tâm với chức vụ thì Chính phủ nên khen, nhưng trong việc ở Thái Bình ông ấy làm quá đáng thì chúng ta phải phê bình để giúp ông ấy sửa chữa và tiến bộ. Không vì công mà quên lỗi, không vì lỗi mà quên công. Đó là chí công vô tư để rèn luyện và cân nhắc cán bộ”.
Chính trực là bản tính phải ngay thẳng, cương trực, có ý chí, đã quyết nói và làm rồi thì không bao giờ hối tiếc. Luôn luôn đứng về lẽ phải, bênh vực và bảo vệ cái đúng. Trung thành với lý tưởng, có niềm tin vững chắc. Năm 1920, khi được các chính khách và nhà báo hỏi tại sao bỏ phiếu tán thành Quốc tế cộng sản III, Nguyễn Tất Thành (tên gọi thời bấy giờ của Chủ tịch Hồ Chí Minh) trả lời: “Rất đơn giản, Đệ tam Quốc tế nói sẽ giúp đỡ dân tộc bị áp bức giành lại tự do và độc lập. Vì vậy tôi đã bỏ phiếu tán thành. Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn”.
Khách quan là không phụ thuộc vào ý thức, ý chí và nhận thức chủ quan của một cá nhân nào, mà phải biết chấp nhận, giải quyết vấn đề nảy sinh trong hoàn cảnh cụ thể, phải lắng nghe các ý kiến; cần linh hoạt, nhạy bén, sẵn sàng đối phó với những bất ngờ xảy đến. Trong suốt 24 năm ở cương vị đứng đầu Đảng và Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm giáo dục đạo đức cách mạng cần – kiệm – liêm – chính, chí công vô tư cho cán bộ Đảng viên và Người luôn là biểu tượng mẫu mực với những phẩm chất của một lãnh tụ trung với nước, hiếu với dân như Người tự bộc bạch: “Cả đời tôi chỉ có một mục đích là phấn đấu cho quyền lợi Tổ quốc và hạnh phúc của quốc dân. Những khi tôi phải ẩn nấp nơi núi non hoặc ra vào chốn tù tội, xông pha nơi hiểm nghèo là vì mục đích đó”.
Cuộc đời, sự nghiệp và tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ có ý nghĩa nhân văn lớn lao cho nhân dân ta mà còn cho toàn thể loài người tiến bộ trên thế giới, như lời Chủ tịch Cu Ba Fidel Castro: “Ở dân tộc Việt Nam, chúng ta có thể nhận thấy sự giáo dục của một Đảng cách mạng và những dấu ấn tuyệt vời đó để lại trong trái tim và tâm hồn nhân dân, đó là những lời dạy của Hồ Chí Minh - người yêu nước, người chiếu sáng”. Tổng Giám đốc UNESCO khu vực Châu Á - Thái Bình Dương cũng đã từng phát biểu rằng: “Chỉ có ít nhân vật trong lịch sử trở thành huyền thoại ngay khi còn sống và Hồ Chí Minh là một trong số đó. Người đã mang lại một viễn cảnh và hy vọng mới cho những người đấu tranh không khoan nhượng để loại bỏ bất công, bất bình đẳng khỏi trái đất này”. Trong Di chúc trước lúc về cõi vĩnh hằng, Bác dặn: “Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần - kiệm - liêm - chính, chí công vô tư. Phải xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
Trần Thị Thanh Hoa
Giáo viên Giáo dục công dân - Trường Quốc tế Á Châu