1. Giới thiệu chung
Hầu hết người học tiếng Anh ở Việt Nam thường tập trung vào ngữ pháp và từ vựng. Đây cũng là hai nội dung chính trong chương trình phổ thông ở Việt Nam. Vì vậy, người học có xu hướng phớt lờ việc học phát âm một cách bài bản, cách học phát âm được sử dụng phổ biến nhất là nghe và đọc theo giáo viên. Điều này gây khó khăn cho người học trong việc tiếp cận cả 4 kỹ năng tiếng Anh, đặc biệt Speaking và Listening. Việc nhận biết âm tiết và phiên âm của từ có sự liên kết mật thiết với việc luyện tập kỹ năng Speaking và Listening. Thực tế, hiện nay, việc phát triển khả năng nhận thức về âm (phonemic awareness) vẫn chưa được nhiều người học tiếng Anh biết đến và chú trọng.
2. Bảng phiên âm tiếng Anh
Để phát âm đúng và nghe được, người học tiếng Anh cần nắm vững bản phiên âm Tiếng Anh và cách đọc nguyên âm, phụ âm, âm đôi, âm ba. Đây cũng là một nền tảng giúp người học có cơ sở làm các dạng bài điền từ trong bài thi Listening.
Ví dụ: Riêng chữ cái “e” trong tiếng Anh đã mang các âm khác nhau như âm /ɪ/ (trong “eleven”), /e/ (trong “seven”), /i:/ (trong “teeth”), /ɜ:/ (trong “her”), … Cách tốt nhất để hiểu hơn về những biến thể này là học bảng phiên âm IPA.
Có một điều cần lưu ý trong quá trình học phiên âm tiếng Anh, người học phải phát âm đầy đủ các phụ âm trong từ; nếu phát âm thiếu và không rõ, người nghe có thể hiểu nhầm sang từ khác. Việc người học phát âm chưa đủ âm còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nghe hiểu. Tiếng Việt thường sẽ không có âm cuối như tiếng Anh nên khi học tiếng Anh, người học rất dễ mắc lỗi quên đọc âm cuối của từ, chẳng hạn như giữa hai từ sau:
eight /ˈeɪt/: số tám vs a /ei/: chữ a
Hầu hết những người mới bắt đầu học tiếng Anh sẽ đọc các từ này là “ei”, do vậy khi nói sẽ gây khó hiểu cho người nghe.
Những ví dụ trên chứng minh rằng để cải thiện kỹ năng nghe và nói trong tiếng Anh, người học cần nắm bảng phiên âm và cách đọc các âm sao cho chuẩn xác. Khi đọc đúng và nhận diện được âm của từ, việc còn lại là ghép các âm thành 1 từ hoàn chỉnh và viết ra mặt chữ của từ.
Nguyễn Chung Quỳnh Trâm
Giáo viên Tiếng Anh – Trường Quốc tế Á Châu