Than hoạt tính (hay còn được gọi là carbon hoạt tính, tên tiếng Anh là Activated Carbon) là một dạng carbon có độ xốp cao, rất nhiều vết nứt, lỗ rỗng nhỏ đến kích thước phân tử. Cấu trúc đặc biệt như vậy làm cho diện tích bề mặt của than hoạt tính rất lớn, từ đó dễ dàng hấp thụ và phản ứng với nhiều chất khác nhau.
Than hoạt tính được tạo ra từ việc đốt các nhiên liệu giàu cacbon như gỗ, than đá, gáo dừa, tre ở nhiệt độ cao từ 600 đến 900 độ C trong điều kiện yếm khí.
Than hoạt tính nhờ các vết nứt, lỗ nhỏ sẽ dễ dàng hấp thụ vật lý các tạp chất, bụi bẩn và các chất gây ô nhiễm như Clo, Benzen trong nước và khí SO2, CO2, H2S trong không khí, khiến các chất này bám dính trên bề mặt của carbon. Diện tích bề mặt than hoạt tính càng lớn thì lực hút càng mạnh.
Với tính chất hấp thụ của mình, than hoạt tính được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như:
Ứng dụng xử lý nước
Than hoạt tính sẽ loại bỏ các chất hữu cơ, chất hóa học, tạp chất hòa tan trong nước, được ứng dụng trong cả xử lý nước thải, nước sinh hoạt và nước uống tinh khiết.
Ứng dụng trong xử lý khí thải, khử mùi
Than hoạt tính được sử dụng khử mùi rộng rãi trong máy khử mùi nhà bếp, khử mùi trong xử lý nước thải và nước uống tinh khiết, khử mùi và diệt khuẩn trong máy lạnh, xử lý khí thải trong công nghiệp.
Ứng dụng trong y tế
Than hoạt tính điều trị hiệu các chứng như đầy hơi, tiêu chảy, đau dạ dày, đường ruột, thải độc...nhờ hấp thụ các chất có hại cho cơ thể và thải ra bên ngoài theo đường tiêu hóa.
Ứng dụng trong công nghiệp
Trong công nghiệp than hoạt tính được dùng để xử lý kim loại cuối, điển hình là dùng trong tinh chế dung dịch mạ điện. Than hoạt tính còn có ứng dụng trong công nghiệp khai khoáng chiết xuất và lọc vàng, bạc, các kim loại quý khác.
Một số ứng dụng khác
Than hoạt tính được bổ sung trong mỹ phẩm, sữa rửa mặt, dầu tắm, mặt nạ dưỡng da để khử trùng, hút bụi bẩn, độc tố từ lỗ chân lông. Kem đánh răng cũng được thêm vào than hoạt tính để hấp thụ các mảng bám, vị khuẩn. Khẩu trang y tế và mặt nạ chống độc cũng có than hoạt tính trong đó.
Lê Việt Linh
Giáo viên Hóa học - Trường Quốc tế Á Châu