So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
Dưới đây là mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh và ví dụ cụ thể:
Vế A
(Sự vật được so sánh)
|
Phương diện so sánh |
Từ so sánh |
Vế B
(Sự vật dùng để so sánh)
|
| Rừng đước |
dựng lên cao ngất |
như |
hai dãy trường thành vô tận |
Trong thực tế, mô hình cấu tạo nói trên có thể biến đổi:
1. Các từ ngữ chỉ phương diện so sánh có thể được lược bớt.
Ví dụ: “Trẻ em như búp trên cành.” (Hồ Chí Minh)
- Vế A: trẻ em.
- Từ so sánh: như.
- Vế B: búp trên cành.
2. Vế B có thể được đảo lên trước vế A cùng với từ so sánh.
Ví dụ: “Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.” (Thép Mới)
- Vế A: con người.
- Phương diện so sánh: không chịu khuất.
- Từ so sánh: như.
- Vế B: tre mọc thẳng
Trần Thị Ngọc Thủy
Giáo viên Văn học - Trường Quốc tế Á Châu