Chúng ta có thể thừa nhận điều này: Khi con em bạn bắt đầu học trung học thì việc đọc sách giáo khoa không còn là chuyện đọc “vui” nữa. Ở trường tiểu học, một cuốn sách về lịch sử có thể có 20 trang và mỗi trang chỉ có 3 dòng chữ, phần còn lại là hình ảnh của cung điện bị phá hủy hoặc các loại vũ khí cổ xưa. Bây giờ, trẻ đột nhiên thấy một quyển sách gồm 300 trang dày đặc và toàn những từ vựng khó. Đó là một cấp độ hoàn toàn mới.

Chúng ta thường cho rằng trẻ em sẽ biết phải làm gì, nhưng trên thực tế, chúng thật sự cần sự giúp đỡ của chúng ta để truyền đạt cho chúng một kỹ năng thực tế: khả năng để đọc được văn bản và nắm bắt được những ý chính của bài đọc. Nó có thể là rất khó khăn đối với chúng, đặc biệt là lần đầu tiên. Và rất nhiều trẻ em khi phải đối mặt với thách thức đó, chúng sẽ làm bất cứ điều gì để né tránh.

Nhưng có một tin tốt dành cho các bậc cha mẹ là bạn có thể giúp con mình. Lần sau, khi con của bạn có bài tập về nhà là một bài đọc lịch sử, hãy thử kỹ thuật đơn giản này, được gọi là “Xem trước, đọc, và ôn lại”:

• Vấn đề không phải là chúng ta sẽ nói như thế nào để khiến cho trẻ cảm thấy việc đọc là hấp dẫn với chúng, đừng bắt đầu bằng câu nói “Chỉ cần ngồi xuống và đọc”. Câu nói đó chỉ dành thúc đẩy con bạn đọc những sách trinh thám, nhưng sách giáo khoa lịch sử thường đòi hỏi một sự thúc đẩy từ người đọc. Trẻ em cần phải học cách “đọc có mục đích”, nghiên cứu sâu để tìm kiếm và tiếp thu kiến thức cho bản thân qua một câu chuyện thực tế.
• Thay vào đó, hãy nhấn mạnh với con của bạn rằng chúng nên xem trước các trang được giao. Điều này có nghĩa là: Trong 5 phút hoặc ít hơn, chỉ nhìn vào tiêu đề, hình ảnh, bản đồ, đồ thị, và chú thích. Hỏi những câu hỏi như: Ý tưởng chính của bài đọc này là gì? Nó có liên quan tới bất cứ điều gì mà con đã biết? Những câu hỏi đó là một kết nối. Cuối cùng: nếu con quý vị đã được chỉ định “câu hỏi đọc hiểu” thì chúng sẽ biết câu trả lời nhờ vào giai đoạn xem trước.
• Sau đó, cho phép con của bạn đọc các văn bản một cách cẩn thận. Tuy nhiên, chúng ta phải chắc chắn rằng, bọn trẻ đang đọc đúng cách. Nếu con quý vị đang tìm kiếm những câu trả lời cho các câu hỏi, và khi chúng tìm được câu trả lời thì chúng sẽ ghi chú hoặc tô đậm đoạn văn trong sách giáo khoa.
• Để hoàn tất công việc, bạn cần phải yêu cầu chúng ôn lại bài đọc. Giai đoạn này chỉ chỉ mất 5 phút hoặc có thể lâu hơn, bao gồm quay lại các tiêu đề, hình ảnh, bản đồ, đồ thị và chú thích, và bạn nên khuyến khích chúng tự hỏi bản thân: “Tôi vừa mới học được điều gì?”. Khi khả năng đọc của học sinh trở nên khá hơn, thì chúng sẽ tự hỏi “Tôi đã không hiểu gì trong bài đọc?” và đọc lại những phần đó cho đến khi hiểu được bài. Trong khi đó, đây cũng là giai đoạn trẻ em nên viết câu trả lời cho bất kỳ câu hỏi nào mà giáo viên đã yêu cầu.

Lúc đầu, áp dụng phương pháp này có thể sẽ rất vất vả. Nhưng bạn và con bạn sẽ nhanh chóng thấy rằng đó là một việc làm tiết kiệm thời gian rất lớn. Bằng việc xem trước bài đọc, con của bạn đã và đang tham gia vào quá trình đọc sách, điều đó cũng có nghĩa là con bạn có khả năng sẽ hiểu về bài đọc trong lần đầu tiên đọc qua, không phải đợi tới lần thứ ba, thứ tư, thứ năm, hoặc tồi tệ nhất, chỉ có thể hiểu được bài đọc sau khi bài kiểm tra được thực hiện và các bài đọc tiếp theo đã bắt đầu.

Cuối cùng, “xem trước, đọc, ôn lại” là một kỹ năng thực tế sẽ giúp ích cho con em của bạn trong tương lai. Ví dụ điển hình như các luật sư, bác sĩ, và các chính trị gia, tất cả đều phải có khả đọc các tài liệu phức tạp và hiểu những ý chính và các sự kiện hỗ trợ. Đây là một quá trình tư duy mà trẻ em đang bắt đầu ngay bây giờ.

Trần Đình Phú
(Lược dịch)