Bộ trưởng Y tế Anh vừa quyết định áp dụng các thành tựu công nghệ cao nhằm thu hẹp khoảng cách dịch vụ y tế giữa các sắc tộc và phản ánh đúng hơn dữ liệu sức khoẻ của công dân sắc tộc thiểu số.
Robot AI chuyên về đông y được đặt tại Bắc Kinh vào năm 2020 - Ảnh: Xinhua/Rex/Shutterstock
Chính phủ vừa lập kế hoạch “nâng cấp” hệ thống y tế bằng cách áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm giải quyết bất bình đẳng sắc tộc trong Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS). Hàng triệu người da đen, người gốc Á, và người dân thuộc sắc tộc thiểu số (BAME) tại Anh sẽ hưởng lợi nhờ các kỹ thuật mang tính đột phá trong công tác chăm sóc sức khoẻ, đẩy nhanh tiến trình chẩn đoán các chứng bệnh hiểm nghèo.
Sajid Javid, Bộ trưởng Y tế Anh, vừa bật đèn xanh cho hàng loạt sáng kiến hướng đến xử lý bất bình đẳng trong dịch vụ y tế giữa lúc vấn đề này đang sục sôi trong giới quan chức đứng đầu. Trong số các dự án này là kế hoạch đặt ra các tiêu chuẩn mới nhằm bảo đảm tính bao quát của dữ liệu sức khoẻ, đẩy lùi mối lo ngại cơ sở dữ liệu hiện tại chưa có đủ thông tin về nhóm sắc tộc thiểu số.
Một dự án khác sử dụng thuật toán để tìm hiểu những tác nhân gây nên các triệu chứng tiêu cực ở một số thai phụ BAME. Được biết khả năng tử vong trong thai kỳ của thai phụ da đen tại Anh cao gấp 5 lần so với thai phụ da trắng. Kết quả nghiên cứu trên có thể dẫn đến nhiều đổi mới, như cải thiện nghiệp vụ cho các bà đỡ và y tá chẳng hạn.
Javid tỏ rõ quyết tâm “xoá bỏ mọi rào cản” trong NHS để “mọi người trong chúng ta, bất kể màu da, có thể sống khoẻ, sống lâu hơn”.
Nhiều chuyên gia từng báo động về tình trạng sức khoẻ của cộng đồng BAME so với mặt bằng chung. Gần đây nhất, đại dịch giáng một đòn mạnh vào nhóm yếu thế này. Có bằng chứng cho thấy não trạng kỳ thị chủng tộc có hệ thống đã khiến các bệnh nhân BAME chịu thiệt thòi về y tế.
Javid cho biết: “Là Bộ trưởng Y tế xuất thân từ nhóm sắc tộc thiểu số, tôi quan tâm sâu sắc đến việc rút ngắn những cách biệt trong hệ thống y tế. Phục hồi sau đại dịch, chúng ta có cơ hội thay đổi, nâng cấp, và đảm bảo NHS đáp ứng nhu cầu của mọi người. Công nghệ, đặc biệt là AI, có thể là trợ thủ đắc lực giúp các thầy thuốc tiết kiệm thời gian quý báu, đưa ra các chẩn đoán nhanh và chuẩn xác hơn, giúp bệnh nhân tiếp cận với dịch vụ y tế họ cần trong thời gian sớm nhất. Công nghệ còn có thể giúp ta hiểu hơn những cách biệt về sắc tộc để từ đó đào tạo đội ngũ y tế nhận biết được nhiều triệu chứng và biến chứng khác nhau, chẩn đoán nhanh hơn, và đưa ra phương án chữa trị phù hợp hơn.”
Ông cũng bày tỏ nỗi bất bình trước nạn phân biệt chủng tộc trong hệ thống y tế: “Thật không thể chấp nhận được sự thật là thai phụ da đen tại Anh có nguy cơ tử vong vì biến chứng trong thai kỳ cao gấp 5 lần các thai phụ da trắng. AI có thể giúp ta hiểu rõ hơn vì sao lại có não trạng này, từ đó đảm bảo các bà mẹ da đen có cơ hội sống khoẻ bên đứa con mới chào đời.”
Một dự án khác sử dụng hộp trò chuyện AI nhằm tăng công năng khám sàng lọc bệnh tình dục/HIV ở nhóm đối tượng sắc tộc thiểu số.
Dự án thứ tư hướng đến phát triển khám sàng lọc qua máy tính nhằm phát hiện bệnh võng mạc ở người tiểu đường. Phân tích mới đây cho thấy khả năng sàng lọc có sự chênh lệch khá lớn giữa các nhóm sắc tộc thiểu số vì võng mạc họ có nồng độ sắc tố cao, ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh quét được.
Javid cho biết một trong những sáng kiến AI quan trọng nhất là cập nhật dữ liệu y tế Anh nhằm thể hiện chính xác hơn mọi thành phần dân cư. Ông nói: “Nếu chỉ huấn luyện AI với phần lớn dữ liệu thu từ bệnh nhân da trắng, ta khó lòng giúp đỡ được toàn bộ mọi người. Chúng ta cần đảm bảo dữ liệu thu thập được phải có tính đại diện. Nguồn quỹ mới này sẽ hỗ trợ phát triển bộ tiêu chuẩn bảo đảm bộ dữ liệu dùng để huấn luyện các hệ thống AI luôn có tính đa dạng và bao quát, vậy thì không còn ai phải chịu thiệt vì màu da của họ nữa.”
Brhmie Balaram, trưởng ban nghiên cứu và đạo đức AI tại NHSX, cho biết: “Trí tuệ nhân tạo có tiềm năng đổi mới dịch vụ y tế và chúng tôi cam kết tiềm năng này sẽ trở thành hiện thực cho mọi bệnh nhân bằng việc ghi nhận mọi nhu cầu y tế của nhiều cộng đồng khác nhau.”
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)