Là tên tuổi vĩ đại nhất của bóng đá Bồ Đào Nha và là tiền đạo gốc Phi đầu tiên đạt "tầm quốc tế", Eusebio đã đi vào huyền thoại của bóng đá thế giới.

Eusébio da Silva Ferreira sinh ngày 25/01/1942 tại Lourenço Marques (nay là Maputo), Mozambique.

Khi mới 19 tuổi, ông chuyển đến Bồ Đào Nha để gia nhập câu lạc bộ Benfica từ câu lạc bộ địa phương, Lourenço Marques, với giá chuyển nhượng là 7.500 bảng Anh.

Eusébio là mẫu tiền đạo độc lập với khả năng tăng tốc mạnh mẽ và xử lý bóng ma thuật. Ông luôn có những pha rê dắt bóng lắt léo và rất khó ngăn chặn. Tất cả những phẩm chất đó đã trở thành một vũ khí hoàn hảo trước bất kỳ hàng phòng ngự nào.

Eusébio da Silva Ferreira lúc còn thi đấu - Ảnh: internet

Ở tuổi 20, ông đã trở thành nguồn cảm hứng đằng sau chiến thắng của Benfica ở Cúp C1 châu Âu, đặc biệt là 2 bàn trong chiến thắng 5-3 của đội bóng Bồ Đào Nha trước Real Madrid hùng mạnh của huyền thoại Alfredo Di Stefano. Ông cũng cùng Benfica có thêm 3 lần nữa lọt vào tới vòng chung kết Cúp C1 với ngôi vị á quân vào các năm 1963, 1965 và 1968.

Với phong độ ghi bàn xuất sắc ở Benfica, Eusébio được bầu chọn là Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu năm 1965 và là người đầu tiên nhận giải thưởng Chiếc giày vàng dành cho cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất ở các giải vô địch quốc gia châu Âu vào năm 1968. Ông cũng 7 lần đoạt ngôi vị vua phá lưới giải vô địch quốc gia Bồ Đào Nha, giúp Benfica giành 10 chức VĐQG và 5 Cúp quốc gia. Chia tay Benfica năm 1975 do chấn thương đầu gối nghiêm trọng, Eusébio vẫn kéo dài được sự nghiệp thi đấu vài năm sau đó ở các câu lạc bộ nhỏ hơn. Câu lạc bộ Uniao Tomar ở giải hạng hai, Bồ Đào Nha là điểm dừng chân cuối cùng của “viên ngọc đen”. Tuy nhiên ông không một lần được ra sân vì sức khoẻ không đảm bảo.

Eusébio chơi trận đầu tiên cho đội tuyển quốc gia Bồ Đào Nha gặp Luxembourg ngày 19/10/1961 trong khuôn khổ vòng loại World Cup 1962, trận đấu mà đội bóng của ông đã thua 2-4. Phải tới World Cup 1966 tại Anh thì Eusébio mới thực sự được công nhận như một hiện tượng, một tài năng hiếm có trong môn thể thao vua, khi “báo đen” trở thành vua phá lưới và đưa Bồ Đào Nha lên vị trí đệ tam anh hào tại ngày hội bóng đá này. Quá ấn tượng với những màn trình diễn của Eusébio, đảo quốc xứ sương mù đã bổ sung ông vào danh sách bộ sưu tập người sáp của bảo tàng lừng danh Madame Tussauds, London. Đó cũng là World Cup duy nhất ông góp mặt trong suốt sự nghiệp lừng lẫy của mình. Trận cuối cùng của ông trong màu áo đội tuyển Bồ Đào Nha là trận hoà 2-2 với Bulgaria ngày 19/10/1973 tại vòng loại World Cup 1974. Và “báo đen” đã treo giầy ở độ tuổi 36.

Eusebio Ferreirada Silva trong một buổi họp bàn về danh hiệu chiếc giày vàng FIFA World Cup2010 tại Johannesburg, Nam Phi năm 2010. Ảnh: Dominic Barnardt/Getty Images Europe

Eusébio được bầu vào vị trí thứ 9 trong cuộc bình chọn Cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất thế kỉ 20 của IFFHS. Liên đoàn bóng đá Bồ Đào Nha cũng bầu chọn ông là cầu thủ vàng (Golden Player) của bóng đá nước này, cầu thủ xuất chúng nhất Bồ Đào Nha trong 50 năm qua.

- Tên đầy đủ: Eusébio da Silva Ferreira

- Sinh ngày 25/1/1942 tại Lourenco Marques, Mozambic

- Cao 1,77 m

- Vị trí thi đấu: Tiền đạo

- Biệt danh: Viên ngọc đen, Báo đen

- Các CLB: Sporting Lourenco Marques (1957-1960), Benfica (1960-1975), Rhode Island Oceaneers (1975), Boston Minutemen (1975), Monterrey (1975-1976), Beira-Mar (1976-1977), Toronto Metros-Croatia (1976), Las Vegas Quicksilver (1977), New Jersey Americans (1977-1978), Uniao Tomar (1977-1978)

- Với ĐT Bồ Đào Nha (1961-1973): 64 trận/41 bàn

Thành tích:

Hạng ba thế giới 1966; Vua phá lưới World Cup 1966 với 9 bàn

Vô địch Cúp C1 châu Âu (1962)

10 lần vô địch Bồ Đào Nha (1963, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1971, 1972, 1973, 1974)

Cúp quốc gia Bồ Đào Nha (1962, 1964, 1969, 1970, 1972)

Vô địch giải Bắc Mỹ NASL (1976)

Quả bóng vàng châu Âu (1965)

Vua phá lưới giải vô địch Bồ Đào Nha (1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1970, 1973)

Chiếc giày vàng châu Âu (1968, 1973)

Cầu thủ xuất sắc nhất Bồ Đào Nha (1970, 1973)

Đức Quỳnh
(Tổng hợp và lược dịch)