Nghiên cứu gần đây cho thấy trẻ em có nhà gần các khoảng xanh thường phát triển khung xương chắc hơn, mang lại nhiều lợi ích về sức khoẻ.
Trẻ em sinh sống gần các công viên vận động nhiều hơn, kích thích xương phát triển. Đây có thể là nguyên do cho mối liên hệ giữa khoảng xanh và độ chắc khoẻ của xương - Ảnh: Getty Images
Các nhà khoa học vừa phát hiện những trẻ sinh sống tại khu vực có khoảng xanh nhiều gấp 1,2-1,25 lần phát triển xương sớm hơn nửa năm so với các trẻ khác. Công bố trên tạp chí “JAMA Network Open”, nghiên cứu vô tiền khoáng hậu này theo dõi 300 trẻ em trong độ tuổi từ 4 đến 6 sinh sống tại khu vực đô thị, ngoại ô, và nông thôn vùng Flanders, Bỉ.
Nhóm nghiên cứu sử dụng sóng siêu âm để đo mật độ xương. Họ đã loại trừ các tác động đến từ độ tuổi, cân nặng, chiều cao, sắc tộc của trẻ và trình độ học vấn của người mẹ.
Theo kết quả, nếu trong bán kính 1 km quanh nơi trẻ sống có khoảng xanh nhiều gấp 1,2-1,25 lần, nguy cơ mật độ xương thấp (tức thuộc hàng 10% số người có mật độ xương thấp nhất thể giới) ở trẻ giảm đi đến 66%. Giới tính của trẻ không ảnh hưởng đến kết quả khảo sát.
Nhóm nghiên cứu cho rằng phát hiện này rất quan trọng bởi xương kém phát triển ở những năm đầu đời là bước đệm dẫn đến chứng loãng xương về già. Nhóm cũng đã kiểm nghiệm xem thời gian tiếp xúc đồ điện tử, thực phẩm bổ sung vitamin, hay thói quen uống sữa có ảnh hưởng đến kết quả trên hay không; câu trả lời là không đáng kể.
Độ chắc khoẻ của xương phát triển suốt thời thơ ấu cho đến khi ta trưởng thành và chững lại ở tuổi 50; qua mốc này, xương bắt đầu suy yếu. Vì vậy nhóm nghiên cứu khuyến nghị tăng diện tích các khoảng xanh hay khiến chúng dễ tiếp cận hơn sẽ giúp ngăn ngừa gãy và loãng xương về sau.
Mối liên hệ giữa khoảng xanh và độ chắc khoẻ của xương nhiều khả năng đến từ việc trẻ sống gần các công viên vận động thân thể nhiều hơn, kích thích xương phát triển. Độ tương liên đạt giá trị cao nhất đối với những khoảng xanh có cây cối. Nhóm nghiên cứu cho rằng đó là do những khu vực như thế thu hút nhiều người đến hơn.
Tim Nawrot, Giáo sư công tác tại Đại học Hasselt, Bỉ, một trong những cộng sự của Tiến sĩ Hanne Sleurs trong bài nghiên cứu nói trên, cho biết: “Thời thơ ấu bộ xương càng cứng cáp bao nhiêu, lúc trưởng thành chúng càng khoẻ mạnh bấy nhiêu. Vậy nên thông điệp từ nghiên cứu này là giới thiết kế đô thị có thể thúc đẩy sự phát triển xương ở trẻ nhỏ, mang đến những lợi ích lâu dài cho thế hệ tương lai.”
Cần lưu ý là bài viết thể hiện mối tương liên mạnh nhưng không kết luận quan hệ nhân quả giữa việc sống gần khoảng xanh và phát triển xương. Để chứng minh điều đó, trẻ cần phải được trang bị gia tốc kế để đo mức độ vận động. Nawrot nhận xét: “Nghiên cứu như thế không dễ thực hiện.”
Một nghiên cứu trước đây cho thấy càng dễ tiếp cận khoảng xanh bao nhiêu, trẻ càng vận động nhiều bấy nhiêu. Yếu tố khoảng xanh còn liên quan tới việc giảm nguy cơ béo phì, huyết áp cao, và tăng chỉ số IQ, sức khoẻ tinh thần và cảm xúc, theo kết quả nhiều bài báo khác.
Không chỉ trẻ em, mà người lớn cũng hưởng lợi từ các khoảng xanh. Thói quen đi dạo đường rừng được cho là đã giúp cải thiện sức khoẻ tinh thần, giúp nền y tế Anh tiết kiệm 185 triệu bảng mỗi năm.
Hai bài báo gần đây nhất về mối liên hệ giữa mật độ xương của người lớn và khoảng xanh cho ra những kết luận không thống nhất nhau. Bài báo khảo sát 66.000 người ở Trung Quốc cho thấy tương quan thuận. Nhưng bài báo khảo sát 4.000 người từ 65 tuổi trở lên tại Hong Kong lại không tìm thấy mối liên hệ rõ ràng nào. Có thể nguyên do đến từ thực tế là Hong Kong là khu vực đô thị với rất ít mảng xanh.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)