Một công ty xe điện đang khiến Phố Wall phải dậy sóng, nhưng lý do không nằm ở những chiếc xe bán ra.
Ảnh: Andrew Moseman/Business Insider
Cổ phiếu VinFast - tập đoàn có trụ sở tại Việt Nam - tăng gần 830% so với đầu tháng 8/2023, lúc nó công khai lần đầu sau khi sáp nhập một công ty mua lại mục đích đặc biệt (SPAC). Đó cũng là lần đầu doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh xe điện này hội nhập thị trường Mỹ.
Đạt đỉnh 93 USD/cổ phiếu hôm 28/8, VinFast được định giá gần 200 tỷ USD, trở thành tập đoàn xe giá trị thứ ba trên giấy tờ, chỉ sau Tesla và Toyota. Ngay cả khi trượt đỉnh, giá trị cổ phiếu của VinFast vẫn hơn Ford và General Motors cộng lại.
Song, nguyên do lại không nằm ở số lượng xe bán ra. Dự báo cho thấy VinFast chỉ có thể bán ra 50.000 chiếc trong năm 2023 và những đánh giá sơ bộ về loạt xe mới nhất cũng không mấy khả quan.
Trang MotorTrend có bình luận hồi tháng 5/2023: “Tuy có ý tưởng tốt, VF8 thật sự chưa sẵn sàng đến tay người dùng.”
Vì sao cổ phiếu VinFast tăng phi mã?
Vì sao cổ phiếu của các hãng xe điện khác như Rivian, Lucid, hay Faraday trong lần công khai đầu tiên không leo đỉnh ngoạn mục như VinFast?
Câu trả lời khả dĩ là lượng cổ phiếu lưu động ít ỏi đã làm cán cân cung-cầu mất thăng bằng, khiến giá cổ phiếu tăng phi mã.
Nhà sáng lập Phạm Nhật Vượng nắm đến 99% cổ phần VinFast và chỉ phát hành 1% ra công chúng. Trong số 2,32 tỷ cổ phiếu hiện có, VinFast chỉ cho lưu động 7,2 triệu. Chưa kể, lượt rút vốn cao khỏi SPAC trước khi sáp nhập với VinFast cho thấy rất có thể trên thị trường chỉ có khoảng 1 triệu cổ phiếu để giao dịch.
Các cổ phiếu có lượng lưu động thấp như VinFast vừa có thể tăng giá đột biến, mà cũng có thể rớt giá thảm hại. Chỉ cần một vài giao dịch là giá cổ phiếu biến động không tưởng, vì lượng cổ phiếu có thể trao đổi là quá ít.
Hôm 29/8, cổ phiếu VinFast tụt 26%, và nhiều khả năng sẽ tiếp tục trượt dài khi ngày càng nhiều cổ phiếu được phát hành. Hiện vẫn còn nhiều thỏa thuận ràng buộc giữa VinFast, người trong cuộc, cùng phía tài trợ SPAC, nên sẽ còn hàng triệu cổ phiếu được bán ra trước khi các thỏa thuận này hết hiệu lực.
VinFast cũng có thể bán chính vốn cổ phần của mình nhằm huy động vốn mở rộng sang thị trường Mỹ. Được biết tập đoàn có khoảng 160 triệu USD tiền mặt cuối tháng 3/2023 nên đợt tăng cổ phiếu phi mã vừa qua có thể là cơ hội tốt để bán các cổ phiếu này theo thời giá.
Song, một trong những nhà tài chính chuyên mua nhanh bán gọn Jim Chanos không tin lắm vào năng lực của VinFast, gọi cổ phiếu này là “trò đùa 200 tỷ đô”. Ông nhận xét: “Nếu may mắn, VFS có thể sản xuất 40.000 chiếc xe trong năm nay. Toyota sản xuất được ngần ấy xe hơi trong vỏn vẹn 40 tiếng.”
Tuy nhiên, vì lượng cổ phiếu lưu động quá thấp, mức biến động quá cao, giới bán tháo chưa đủ tự tin tham gia cuộc chơi này.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)