Được diễn ra hàng năm từ ngày 13 đến ngày 15 tháng Giêng âm lịch, Lễ hội Lim là một trong những lễ hội, nghi thức và chương trình ca nhạc đặc sắc nhất của vùng đất Kinh Bắc xưa (ngày nay là tỉnh Bắc Ninh, Việt Nam).

Những điểm nổi bật của Lễ hội Lim

Điểm nổi bật nhất của Lễ hội Lim là hát Quan họ, một loại hình dân ca đặc sắc bao gồm mời trầu, chèo thuyền và các hoạt động khác. Có lịch sử lâu đời hơn 500 năm và vừa được UNESCO công nhận là một phần di sản phi vật thể của nhân loại, hát Quan họ là minh chứng sống về cuộc sống thường nhật của người Việt. Những lời ca tuyệt đẹp có ý nghĩa sâu sắc, và dẫn dắt người tham dự đến với ngôi chùa trên đồi Lim, nơi Chùa Lim tọa lạc.

Ảnh: vietnamdiscovery.com

Chùa Lim - nơi thờ phượng ông Hiếu Trung Hầu, người phát minh điệu dân ca Quan Họ, là một nơi rộng lớn và lộng gió với rất nhiều cây bạch đàn và băng ghế đá. Giống như các lễ hội tín ngưỡng khác, Lễ hội Lim trải qua nhiều phân đoạn nghi lễ, từ lễ rước đến buổi lễ thờ phượng, và nhiều hoạt động khác.

Bầu không khí ngập tràn âm nhạc và thơ ca kích thích cảm xúc người nghe. Những trang phục nhiều màu sắc, những chiếc nón lá, và những chiếc khăn tay thể hiện sức sống của mùa xuân, con người và vạn vật xung quanh.

Các hoạt động của Lễ hội Lim

Khác với những buổi giao lưu âm nhạc ở những nơi khác, lễ hội hát Quan họ được tổ chức khá kỹ càng. Du khách từ khắp nơi đổ về vui hội và xem các tiết mục của các “liền anh” và “liền chị”.

Những nghệ sĩ này là những người nông dân của làng và những người bình thường, nhưng họ là những nghệ sĩ hát quan họ tài năng trong dịp đặc biệt của Lễ hội Lim. Màn trình diễn của họ bao gồm nhiều bài hát và biểu diễn ở những sâu khấu khác nhau: trong sân chùa, sân đình, trên những ngọn đồi, thậm chí trên những con thuyền trôi theo dòng sông...

Ảnh: vietnamdiscovery.com

Những ca sĩ được chia làm hai nhóm, được gọi là “các liền anh” và “các liền chị”. Họ mặc những trang phục đẹp nhất để trình diễn: nam mặc áo dài và cầm ô, nữ mặc áo tứ thân duyên dáng với đai thắt lưng nhiều màu sắc cùng chiếc nón quai thao truyền thống.

Ở phần mở đầu của màn trình diễn, đám đông sẽ tập trung xung quanh các nghệ sĩ và háo hức theo dõi những giai điệu lôi cuốn và thưởng thức những ca từ đi vào lòng người. Khi mỗi nhóm cất tiếng ca, khán giả tập trung lắng nghe, trong khi thưởng thức những món ăn truyền thống của Lễ hội An Trầu.

Ảnh: vietnamdiscovery.com

Quan họ được thể hiện bằng các câu hát xen kẽ của các nghệ sĩ khác nhau, theo cặp hoặc theo nhóm. Hai loại hình hát Quan họ phổ biến nhất là hát đối (hát đối đáp) và hát đôi (hát song ca), có nguồn gốc từ hàng trăm năm trước, một số bài hát có niên đại từ thế kỷ 15.

Về nội dung, hát Quan họ có tính đa nghĩa, bao gồm các câu đối, hỏi và đối đáp, đố về nhiều chủ đề khác nhau.

Một trong những đặc điểm của hát Quan họ còn tồn tại qua thời gian là sự nhập môn bằng lời và thơ phù hợp từng làn điệu. Các nghệ sĩ hát Quan họ không chỉ được đánh giá cao về khả năng ca hát mà còn ở sự điêu luyện khi để lại ấn tượng với sự duyên dáng, lời ca trong lòng khán giả.

Ngoài hát Quan họ, lễ hội còn có nhiều trò chơi giải trí truyền thống khác, hội thi, hội chợ và các hoạt động văn hóa như cờ người, múa rối nước, múa lân, đánh đu, đấu vật, chọi gà… Bên cạnh đó, đến với Lễ hội Lim du khách có thể xem cuộc thi dệt vải của các cô gái Nội Duệ.

Là một hoạt động văn hóa đặc sắc ở Bắc Bộ với các tiết mục hát dân ca Quan họ và hoạt động đa dạng, Lễ hội Lim thực sự gây ấn tượng với du khách. Lễ hội đã trở thành một bộ phận của văn hóa dân tộc và là liên hoan dân ca tiêu biểu được yêu thích không chỉ ở tỉnh Bắc Ninh mà cả ở khu vực đồng bằng Sông Hồng.

Vân Anh
(Lược dịch)