Bức tranh "Madame Phuong" của họa sĩ Mai Trung Thứ đã được bán với giá 3,1 triệu USD, gây ấn tượng về đời sống văn hóa của Việt Nam.
Cho đến nay, đã có 7 bức tranh Việt Nam được bán với giá trên 1 triệu USD. Bức tranh đầu tiên là “Family Life” của họa sĩ Lê Phổ, được bán đấu giá hơn 1,17 triệu USD cách đây 4 năm. Đây là lần đầu tiên một bức tranh Việt Nam được bán với giá trên 1 triệu USD tại một cuộc đấu giá quốc tế.
Tác phẩm “Family Life” của họa sĩ Lê Phổ - Ảnh: vietnamnet.vn/
Hơn 2 năm sau, một bức tranh khác của họa sĩ Lê Phổ với tên gọi “Nude”, đã phá vỡ kỷ lục của tác phẩm “Family Life” khi được bán với giá gần 1,4 triệu USD tại phiên chợ đấu giá “20th Century & Contemporary Art” được tổ chức bởi Christie’s tại Hồng Kông, Trung Quốc.
Bên cạnh đó, một số bức tranh khác đã được bán với giá trên 1 triệu USD, bao gồm “Self-portrait” của họa sĩ Lê Phổ, “Landscape of Thay pagoda” và “Nine carp in the lake” của họa sĩ Phạm Hậu, và bức “Disillusioned” của họa sĩ Tô Ngọc Vân.
Theo một số nguồn tin, hầu hết những bức tranh trên đã được hồi hương. Người mua bức chân dung của “Madame Phương” là một doanh nhân người Việt tên là Q, và ông lên kế hoạch thành lập một viện bảo tàng tư nhân. Qua nhiều năm, ông đã lẳng lặng mua lại nhiều bức họa nổi tiếng của Việt Nam.
Trước đây, tranh của các họa sĩ Việt Nam nổi tiếng như Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu, Nam Sơn, Tô Ngọc Vân chủ yếu được người nước ngoài mua vì trong khoảng bảy cho đến tám thập kỷ về trước, rất ít người Việt Nam hiểu, đam mê nghệ thuật và không nhận thức giá trị của nghệ thuật, cũng như không đủ khả năng tài chính để mua những tác phẩm này.
Những năm đầu của thời kỳ Đổi mới cách đây hơn 30 năm là chủ đề phổ biến, nhiều tác phẩm nghệ thuật đương đại của Việt Nam đã ra nước ngoài, đặc biệt là Singapore. Tất cả các bảo tàng và cá nhân ở Singapore đã mua khá nhiều tranh Việt Nam là những tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu của thời kỳ Đổi mới. Hiện những người muốn chiêm ngưỡng những tác phẩm này phải sang Singapore.
Sự trở lại đầy hào hứng
Đối với bất kỳ quốc gia nào, sự hiện diện của các tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ địa phương tại bảo tàng hoặc triển lãm của họ là một nguồn tự hào cho nền văn hóa của họ nói riêng và đất nước nói chung. Sự hồi hương của những bức tranh nổi tiếng của Việt Nam là một nét chấm phá trong văn hóa quốc gia.
Tác phẩm “Madame Phuong” của họa sĩ Mai Trung Thứ - Ảnh: vietnamnet.vn/
Những tác phẩm nghệ thuật triệu đô đã được mua bởi những công dân Việt Nam chắc chắn là liều thuốc bổ đối với thị trường nghệ thuật nội địa, một thị trường khá mỏng manh, và thiếu thốn nhiều yếu tố. Điều này không chỉ kích thích thị trường mà còn khiến người mua và họa sĩ cảm thấy hào hứng.
Một số họa sĩ Việt Nam từng tham dự các cuộc đấu giá quốc tế tranh do Sotheby's và Christie's tổ chức cho biết, tranh thường được người dân các nước mua tranh. Họ nói rằng lâu nay người Việt Nam không quan tâm đến các tác phẩm nghệ thuật của Việt Nam. Điều này khiến giá các tác phẩm nghệ thuật của Việt Nam thấp hơn so với các nước trong khu vực. Ngay cả khi "Madame Phuong" lập kỷ lục mới về giá, gấp đôi tác phẩm "Nude" của họa sĩ Lê Phổ, tác phẩm trước đó từng giữ kỷ lục về giá, thì giá tranh Việt Nam vẫn kém xa các nước trong khu vực Đông Nam Á.
Nhiều người hy vọng rằng khi người Việt bắt đầu quan tâm và mua những tác phẩm mỹ thuật của Việt Nam ở những sàn đấu giá lớn trên trường quốc tế thì giá trị của những tác phẩm này sẽ tăng lên đáng kể.
Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Quốc gia Việt Nam qua các thời kỳ than thở rằng trong cơ chế xưa và nay, bảo tàng đã không cạnh tranh được với ngay cả những nhà sưu tập trong nước trong việc mua các tác phẩm nghệ thuật có giá trị, chưa kể những bức tranh triệu đô. Điều này đã làm cho bảo tàng kém hấp dẫn hơn đối với khán giả.
Gia đình họa sĩ Lê Thị Lựu, nghệ sĩ cùng thời với họa sĩ Mai Trung Thứ, Vũ Cao Đàm, Lê Phổ đã hiến tặng 26 bức tranh cho Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh. Với sự hồi hương của những bức tranh triệu đô của Việt Nam và những đợt quyên góp như vậy, rất có thể một ngày nào đó các bảo tàng trong nước sẽ có thêm những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng để giới thiệu với công chúng.
Tại các viện bảo tàng nổi tiếng nhất trên thế giới, các tác phẩm nghệ thuật do các nhà sưu tập tư nhân tặng cũng là một phần quan trọng. Mua tranh để tặng các viện bảo tàng và đất nước được nhiều người giàu trên thế giới thực hiện. Việt Nam cũng nằm trong xu thế này.
Vân Anh
(Lược dịch)