Thực tập không chỉ dành cho sinh viên đại học mà còn cung cấp nhiều lợi ích cho các bạn học sinh trung học cuối cấp. Bên cạnh chuyện học, thủ tục đại học, lao động cộng đồng, thể thao, câu lạc bộ, học sinh cuối cấp hiện nay còn bận rộn với chuyện thực tập.
Thực tập được cho là sẽ giúp học sinh phát triển những kỹ năng nghề nghiệp quý giá như giao tiếp, thể hiện bản thân và làm việc nhóm trong môi trường chuyên nghiệp - Ảnh: Getty Images
Nhiều trường cấp ba giờ đã khuyến khích học sinh hoàn thành một khoá thực tập vào một trong hai năm cuối cấp nhằm đạt được những trải nghiệm thực tế, khám phá tiềm năng của bản thân, cũng như làm quen với một số kỹ năng văn phòng cơ bản.
Theo các chuyên gia giáo dục, mục tiêu thực tập ở bậc trung học chủ yếu là trải nghiệm và học hỏi từ thực tiễn thay vì nhắm đến chuyện tìm việc làm toàn thời gian. Những trải nghiệm như vậy giúp học sinh có thêm điều kiện nghiên cứu về các ngành học và lựa chọn nghề nghiệp tương lai.
Laurie Kopp Weingarten, nhà quản lý giáo dục giữ chức chủ tịch tại tổ chức tư vấn đại học One-Stop College Counseling ở New Jersey, cho hay: “Làm việc và tương tác với nhân viên cũng như biết được công việc tương lai sẽ như thế nào giúp học sinh vượt khỏi môi trường trung học hạn hẹp. Chúng tôi nhận thấy những em từng thực tập khi còn học trung học thì về sau thường trưởng thành và có trách nhiệm hơn.”
So với các công việc làm thêm lương thấp thường dành cho học sinh, thực tập tại các công ty, tổ chức phi lợi nhuận hay hội nhóm cộng đồng tại địa phương đều là những lựa chọn tạo nên điểm sáng trong đơn nhập học đại học.
Kevin Davis, nhà sáng lập kiêm chủ tịch First Workings - tổ chức phi lợi nhuận giới thiệu học sinh khó khăn cho những chỗ thực tập có lương - nhận xét những cơ hội như thế giúp học sinh phát triển chuyên môn của mình: “Nhờ trải nghiệm thực tập mà học sinh trung học có đủ tự tin thành công trên con đường mình đã chọn.”
Lợi ích của thực tập từ thời trung học
Nhiều nghiên cứu do các trường cao đẳng tiến hành cho thấy thực tập làm tăng khả năng sinh viên được nhận việc trong tương lai. Khảo sát năm 2019 của National Association of Colleges and Employers cho thấy 70% sinh viên thực tập được nhận vào làm sau đó.
Ở bậc trung học, số liệu cho thực tập vẫn còn ít ỏi. Nghiên cứu năm 2020 của American Student Assistance, tổ chức phi lợi nhuận với mục tiêu giúp sinh viên đạt được bằng đại học, có dẫn ra số liệu chỉ 2% học sinh cấp ba hoàn thành kỳ thực tập của mình.
Nhiều học sinh cuối cấp cho rằng thực tập chỉ là chuyện của bậc đại học và thường chỉ chú tâm vào tìm các công việc bán thời gian có lương. Theo số liệu năm 2020 từ Statista, cũng chỉ khoảng 17,6% trẻ vị thành niên từ 16 đến 19 tuổi là có việc làm.
Báo cáo của American Student Assistance kết luận: “Đây là cơ hội giúp chúng ta thay đổi suy nghĩ về các trải nghiệm liên quan đến việc làm. Ta phải tạo nhiều điều kiện cho các em học sinh vừa học vừa kiếm được tiền.”
Nhiều trường cấp ba đã công nhận thực tập là một môn tự chọn hay thậm chí là bắt buộc trong chương trình học. Một số trường đã làm vậy nhiều thập kỷ qua. Như trường Madeira ở Washington, D.C. đã xác định thực tập là một phần quan trọng trong chương trình suốt 50 năm nay. Giờ đây, mọi học sinh ba năm cuối cấp tại trường đều có cơ hội thực tập tại các tổ chức cộng đồng, tại Đồi Capitol hay tại các vị trí chuyên môn giúp các em định hướng nghề nghiệp của bản thân.
Phát triển kỹ năng chuyên môn
Các chuyên gia giáo dục cho rằng các trải nghiệm về thực tập như trên giúp học sinh “thử” hòa nhập vào một môi trường làm việc nào đó.
Weingarten cho biết: “Một số bạn trẻ đơn giản chỉ là muốn tìm hiểu về ngành nghề mình cảm thấy hứng thú. Vài bạn muốn khám phá ngành tài chính, số khác lại muốn thực tập khoa học máy tính, khoa học môi trường, khoa học y tế, truyền thông, cùng nhiều ngành nghề khác nữa.”
Giới chuyên gia giáo dục còn cho rằng thực tập giúp học sinh phát triển những kỹ năng nghề nghiệp quý giá như giao tiếp, thể hiện bản thân và làm việc nhóm trong môi trường chuyên nghiệp.
Joe Nannini, giám đốc ban trải nghiệm và đánh giá tại Khoa Giáo dục và Phát triển Con người thuộc Đại học Nevada, cho biết ông có thể nhìn thấu bạn trẻ nào đã từng thực tập vào cấp ba còn bạn trẻ nào chưa.
Ông giải thích: “Càng chuẩn bị bản thân tốt chừng nào, các bạn học sinh sẽ càng “dễ thở” tại đại học hơn chừng đó. Các em sẽ dễ thích nghi với môi trường học thuật nghiêm túc cùng các áp lực xã hội tại đây. Tất nhiên chúng tôi cũng cố hết sức giúp các em phấn đấu đạt được tấm bằng cũng như xây dựng quan hệ. rõ ràng những bạn nào đã từng thực tập lúc còn ở trường trung học có ưu thế hơn hẳn.”
Tuy có ý kiến cho rằng các công việc bán thời gian ở các chuỗi bán lẻ hay các nhà hàng cũng cho hiệu quả tương tự, Nannini đinh ninh có sự khác biệt: “Thực tập thường hướng mục đích hơn là tập trung vào những công việc nhỏ lẻ. Đây là cơ hội giúp các em trải nghiệm trước môi trường công việc trong tương lai. Trong khi đó các công việc làm thêm thời trung học chưa chắc đã đảm bảo cơ hội này.”
Tìm chỗ thực tập trung học
Weingarten cho rằng quan trọng nhất khi tìm chỗ thực tập cho học sinh trung học là xác định những bổn phận mà học sinh cần đảm đương và đảm bảo kỳ thực tập ăn khớp với mục tiêu của học sinh: “Tất nhiên mọi chuyện sẽ càng tốt hơn nếu học sinh tin tưởng kỳ thực tập sẽ giúp mình học hỏi và trưởng thành thay vì chỉ là một môn học khác cần phải hoàn thành để ra trường.”
Học sinh cấp ba có thể bắt đầu soạn một bản CV dài một trang chứa các thông tin về kinh nghiệm của bản thân. Các em có thể ghi vào đó những lần mình sinh hoạt câu lạc bộ, trình diễn nghệ thuật, hay tham gia các đội thể thao. Các bạn cần đặc biệt chú trọng kể ra những lần xung phong làm trưởng nhóm hay lãnh đạo. Các thông tin về việc làm thêm cũng nên được đưa vào.
Sau đó, học sinh cần chủ động liên hệ các tổ chức hướng nghiệp như trung tâm hướng nghiệp tại chính ngôi trường đang theo học hay tại các trường đại học địa phương. Nếu cần thiết, hãy tìm đến các tổ chức phi lợi nhuận và tổ chức cộng đồng tại nơi các bạn đang ở để được hỗ trợ.
Nannini cũng khuyên các bậc phụ huynh chỉ nên đưa ra các lời khuyên và để dành các phần việc quan trọng nhất cho học sinh thực hiện: “Điều cốt lõi là học sinh phải tự chuẩn bị cho kỳ thực tập của mình vì cơ hội này giúp các em giao tiếp hiệu quả hơn, thể hiện trình độ chuyên môn của mình tốt hơn, biết cách ưu tiên việc, quản lý thời gian, và quan trọng nhất, biết tạo ra cơ hội cho chính mình tỏa sáng. Một khi các em đã tìm, tiếp cận, thương lượng, và nắm chắc một cơ hội thực tập mà các em nhắm tới, chúng ta cần tán thưởng nỗ lực của các em.”
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)