Sinh viên tốt nghiệp ngành triết học là những nhà giải quyết vấn đề kỳ cựu có khả năng sắp xếp thông tin một cách lớp lang, từ lập luận chắc chắn đi tới kết quả vững vàng, vì vậy rất được trọng dụng trong nhiều vị trí làm việc khác nhau.
Ảnh: topuniversities.com
Mặc dù thực tế có ít ngành nào liên quan trực tiếp đến tấm bằng triết học, sinh viên theo học ngành này vẫn sở hữu bộ kỹ năng cần thiết cho nhiều nghề nghiệp như giỏi giao thiệp, tư duy phản biện sắc bén và suy luận đầy tính logic, cùng khả năng nắm bắt mọi khía cạnh của một lập luận và đánh giá nó một cách hiệu quả.
Tư duy phân tích và phê phán được sử dụng trong nhiều lĩnh vực vì chúng cho phép người học triết đặt ra những câu hỏi hữu ích và tìm được những câu trả lời hợp lý. Tuy nhiên, nếu muốn tập trung vào những lựa chọn thông dụng nhất (các công việc liên quan đến luật chẳng hạn), sinh viên triết cần trang bị thêm nhiều chứng chỉ và tham gia các khoá học phụ.
Dưới đây sẽ là một số gợi ý nghề nghiệp liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới triết học, kèm theo một số lời khuyên hữu ích.
Giáo dục
Bằng tốt nghiệp ngành triết học là bệ phóng tuyệt vời cho sự nghiệp giáo dục ở bất cứ cấp bậc nào. Sinh viên triết, nhờ rèn luyện kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện trong quá trình học, sẽ là ứng viên sáng giá cho nghề trồng người cao quý.
Hiện đa số các trường học đòi hỏi ứng viên nghề giáo phải có trong tay bằng sư phạm hoặc chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm; song, một số trường tư thục hay cơ sở giáo dục từ đại học trở lên chỉ yêu cầu bằng cử nhân triết học mà thôi. Tất nhiên, có thêm bằng thạc sĩ, tiến sĩ hay kinh nghiệm giảng dạy lúc nào cũng là lợi thế.
Giảng viên đại học là vị trí cạnh tranh hơn rất nhiều so với giáo viên ở các trường phổ thông. Tuy vậy, sinh viên tốt nghiệp ngành triết vẫn là gương mặt vàng cho những đơn vị đang tìm người chuyên về nghiên cứu. Bạn cần thể hiện mức độ am hiểu nhất định về bộ môn mình đảm trách hay cho thấy rõ dự án nghiên cứu của bạn sẽ đóng góp gì vào ngành giáo dục nói chung.
Dịch vụ công
Dịch vụ công bao gồm nhiều ngành nghề đa dạng với đặc điểm chung là được nhà nước trợ cấp về mặt tài chính. Sinh viên triết phát triển cái nhìn tổng quan về những vấn đề xã hội và tình hình thế giới, cũng như khả năng phân tích tổng quát sẽ rất phù hợp với khu vực dịch vụ công sau khi ra trường.
Một số vị trí nổi bật thuộc dịch vụ công có thể kể đến là dịch vụ công ích, các cơ quan chính phủ, dịch vụ y tế, lực lượng cảnh sát hay quân đội. Công việc quản trị tại các nơi kể trên cũng là lựa chọn hấp dẫn, phù hợp với sinh viên triết học.
Báo chí hoặc xuất bản
Các công việc xuất bản đòi hỏi bạn phải làm việc với tạp chí, sách, báo, tập san khoa học, và nhiều thể loại ấn phẩm khác. Với sự phát triển mạnh mẽ của sách báo dạng số (như e-book chẳng hạn), những ai chọn con đường xuất bản không phải quá lo lắng về chuyện thất nghiệp. Bạn có thể nộp đơn ứng tuyển cho vị trí biên tập viên, nhân viên sản xuất nội dung, nhân viên marketing hay tiếp thị sản phẩm.
Ảnh: topuniversities.com
Các công việc báo chí lại đòi hỏi bạn phải biết nghiên cứu, viết lách, biên tập, trình bày tốt nhiều loại hình truyền thông và đa phương tiện. Tuy không phải là yêu cầu của phần lớn các tòa soạn, có được bằng cao học về báo chí là điểm cộng vô cùng to lớn. Ngoài ra, để nâng cao khả năng ứng tuyển nghề báo chí, bạn cần bắt tay vào thu thập, xây dựng hồ sơ các bài báo của riêng mình làm minh chứng kinh nghiệm thực tế khi đi phỏng vấn.
Luật pháp
Nhiều người cho rằng ngành luật là sân chơi dành riêng cho những sinh viên trường luật, nhưng thực tế thì tấm bằng triết học cũng góp phần xây dựng nền tảng khá vững chãi, giúp bạn có cơ hội cạnh tranh khá cao. Kỹ năng nghiên cứu và phân tích của sinh viên triết là vô giá đối với các công ty luật.
Ảnh: topuniversities.com
Tất nhiên nhiều vị trí như cố vấn luật hay luật sư biện hộ chỉ dành riêng cho những sinh viên đã được đào tạo bài bản và có bằng tốt nghiệp luật; song, sinh viên các ngành khác vẫn có thể học thêm văn bằng luật hay chuyển đổi tín chỉ để có thể ứng tuyển những vị trí này. Bên cạnh đó còn có những lựa chọn khác như nghiên cứu luật, thư ký luật, hay trợ lý luật gia - những công việc giúp bạn học hỏi, trau dồi vốn kiến thức về luật pháp của bản thân, rộng mở con đường thăng tiến trong tương lai.
Tâm lý trị liệu và tham vấn tâm lý
Được rèn dũa kỹ năng phân tích và làm việc có phương pháp từ những ngày đầu tiên trên giảng đường, sinh viên triết là ứng viên sáng giá cho lĩnh vực tâm lý trị liệu và tham vấn tâm lý. Các vị trí này tuy đòi hỏi phải có thêm chứng chỉ hành nghề đặc thù, nhưng không yêu cầu bằng cấp cao học. Trong khi các nhà tâm lý học cần phải trải qua đào tạo bài bản (như học đúng ngành chẳng hạn), các chuyên viên tham vấn và nhà trị liệu có thể đi từ ngành khác sang, song vẫn phải trau dồi thêm.
Kỹ năng cần thiết nhất trong tham vấn và trị liệu tâm lý là giao tiếp tốt, vững kiến thức về các quá trình tâm lý, và giàu lòng thấu cảm bao dung. Công việc đòi hỏi bạn thường xuyên trao đổi trực tiếp với khách hàng (cá nhân, gia đình, hay một nhóm người nào đó) nhằm giúp họ vượt qua những rào cản tâm lý và cảm xúc bằng cách sử dụng nhiều phương pháp trị liệu, trò chuyện khác nhau.
Nếu những gợi ý trên đây chưa làm bạn hài lòng, bạn vẫn có thể lấn sân sang những lĩnh vực liên quan nơi kỹ năng và kinh nghiệm bồi đắp qua những năm đại học được trọng dụng, thậm chí là săn đón, như truyền thông, kinh doanh, y tế, quảng cáo, quan hệ công chúng, nhân sự, hay marketing.
Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)