Mặc dù Paraguay được dự đoán sẽ đạt sản lượng đậu nành kỷ lục trong năm 2024, giới xuất khẩu lo ngại hạn hán tại vùng Trung-Tây Brazil sẽ khiến mực nước sông trục Paraguay-Paraná xuống thấp, gây trở ngại cho công tác vận chuyển.

Xe gặt thu hoạch đậu nành tại Caaguazu, Paraguay ngày 17/02/2020 - Ảnh: Jorge Adorno/Reuters

Ý kiến chuyên gia cùng kết quả phân tích dữ liệu mực nước Sông Paraguay cho thấy đường thuỷ chính của quốc gia không giáp biển này thấp hơn rất nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, ảnh hưởng xấu đến vận tải.

Paraguay đứng thứ 3 trên thế giới về xuất khẩu đậu nành và được dự đoán sẽ thu hoạch khoảng 10,4 triệu tấn đậu ngay trong mùa hè này. Các “tay chơi” lớn trong mảng xuất khẩu đậu nành tại đây có thể kể đến Cargill, Viterra, và Bunge.

Sonia Tomassone, Cố vấn ngoại thương Cục Xuất khẩu Cây hạt dầu và Ngũ cốc Paraguay (CAPECO), giải thích: “Sông cạn nước làm sà lan không chở nặng được, vì vậy mà cả quy trình xuất khẩu sẽ bị chậm lại.”

Song, Tomassone cũng cho rằng bức tranh toàn cảnh không quá ảm đạm nhờ có vụ mùa bội thu: “Tuy có trì hoãn, nhưng sản lượng nhiều có thể bù lại.” Thực tế, nông dân Paraguay vẫn còn chật vật kể từ đợt hạn hán mùa vụ 2021-2022 làm sản lượng giảm hơn một nửa.

Mực nước Sông Paraguay tại cảng xuất khẩu lương thực Villeta chỉ có 74 cm, theo thông tin chính phủ, thấp hơn 5 mét so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy vài đợt mưa gần đây giúp sông không bị trơ đáy hoàn toàn nhưng nguy cơ vẫn luôn hiển hiện.

Các nhánh sông chủ chốt tại Paraguay chạm mức thấp nhất ngay lúc đỉnh điểm mùa xuất khẩu đậu nành, khiến nhiều nông dân lo ngại. Sơ đồ trên biểu diễn độ sâu lòng Sông Paraguay tại Villeta đo theo khoảng cách mực nước trên cột cắm đến đáy sông và chỉ số có thể xuống mức âm - Ảnh: Centro Meteorológico Nacional

Mực nước sẽ tiếp tục xuống thấp

Trong sơ đồ sản lượng đậu nành Paraguay qua các năm tính theo đơn vị triệu tấn, sản lượng dự đoán của mùa vụ 2023-2024 có thể lên đến 10,4 triệu tấn - Ảnh: CAPECO, CAPPRO

Được biết trong 3 tháng đầu năm 2024, tổng lượng đậu nành Paraguay xuất khẩu đạt 2,5 triệu tấn, cao hơn 1,6 triệu tấn so với năm ngoái. Đáng chú ý, tốc độ xuất khẩu tháng 3 thấp hơn nhiều so với hai tháng trước đó. CAPECO cho rằng chính vì khí hậu khô hạn ở thượng nguồn thuộc vùng Pantanal ở Brazil mà mực nước sông xuống thấp, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu, mặc cho lòng Sông Paraguay và Sông Paraná đã được nạo vét.

Đường thuỷ nối các cảng sông ở Argentina và Uruguay ra cảng biển đóng vai trò vô cùng quan trọng với nền kinh tế Paraguay. Ước tính 80% lượng lương thực xuất khẩu trong quý đầu tiên năm 2024 được vận chuyển bằng đường sông, theo Cục Xay xát Lương thực Paraguay (CAPPRO).

Tomassone cho biết các vụ giới chức Bộ Nông nghiệp Brazil đình công gần đây vì xung đột lương bổng khiến vận tải đường bộ gặp khó mà Brazil lại là thị trường nhập đậu nành lớn nhất của Paraguay, chủ yếu dựa vào các xe tải chở đậu xuyên biên giới.

Tomassone lo lắng: “Xe tải khởi hành rất lâu. Vậy nên nếu thời tiết những tháng tới không cải thiện, giới xuất khẩu chắc chắn lâm vào thế khó.”

Các nhà khí tượng cảnh báo mặc dù gần đây có mưa, khí hậu khô hạn vùng đầm phá Pantanal tại phía Tây Brazil có thể làm mực nước thượng nguồn tiêp tục xuống thấp.

Eduardo Mingo, Giám đốc khí tượng và thuỷ văn tại Trung tâm Khí tượng Quốc gia Paraguay, dự đoán: “Tình hình tại cửa Sông Paraguay có lẽ sẽ cải thiện, nhưng cũng chỉ trong thời gian ngắn. Vùng Pantanal hiện phải đối mặt với hạn hán trong 6 tháng nay rồi nên tình trạng nước cạn chắc chắn sẽ còn tiếp diễn.”

Huỳnh Trọng Nhân
(Lược dịch)